Kako bi finansirala smanjenje poreza: Vlada Novog Zelanda najavila ukidanje zabrane pušenja

27.11.2023. | 21:02

Novoformirana vlada Novog Zelanda najavila je ukidanje zakona o zabrani pušenja kako bi finansirala smanjenje poreza.

Zakon, koji je donet za vrijeme vlade prethodne premijerke Džasinde Ardern uveo je zabranu prodaje cigareta rođenim nakon 2008. godine, a primjena ove mjere trebalo bi da počne sledeće godine.

Potez nove Vlade kritikovali su zdravstveni radnici, a Ričard Edvards, ekspert za javno zdravlje na Univerzitetu Otago, ocijenio je da je to retrogradan korak u odnosu na vodeće svjetske zdravstvene mere.

„Većina zdravstvenih grupa na Novom Zelandu je zgrožena onim što je vlada uradila i poziva na povlačenje te odluke“, rekao je on za Bi-Bi-Si.

Mjere prethodne vlade su uključivale ograničavanje broja prodavaca duvana i smanjenje nivoa nikotina u cigaretama, a istraživanja su sugerisala da bi zakoni o ograničenju upotrebe duvana mogli da spasu do 5.000 života godišnje.

Međutim, zakon je izazvao protivljenje

poslovnih grupa na Novom Zelandu. Vlasnici trafika žalili su se na gubitak prihoda, čak i uz državne subvencije.

Pojedini poslanici, uključujući novog premijera Kristofera Luksona, naveli su da bi zabrana dovela do stvaranja crnog tržišta duvana.

Njegova Nacionalna partija, koja je osvojila 38 odsto glasova na izborima 14. oktobra, tokom predizborne kampanje nije spomenula zakone o zabrani pušenja. Zakon, koji je donet prošle godine i koji je bio zasnovan istraživanjima, dobio je pohvale širom sveta.

Vjeruje se da su zakoni Novog Zelanda inspirisali vladu Velike Britanije u septembru da objavi sličnu zabranu pušenja za mlade.

Portparolka Rišija Sunaka rekla je da je stav britanskog premijera ostao nepromjenjen nakon preokreta Novog Zelanda.

Nova ministarka finansija Nikola Vilis proteklog vikenda je objavila da će vlada ukinuti zakone, napominjući da su koalicioni partneri Nacionalne partije u vladi – populistička Novi Zeland na prvom mestu (Nenj Zealand First) i levičarske Deluj (Act) – insistirali da zakoni budu poništeni.

Uprkos pobjedi na izborima, Nacionalna partija desnog centra nedeljama je pregovarala sa dve manje stranke oko formiranja vlade.

Dogovor je postignut tek u petak, šest nedjelja posle izbora, što je omogućilo da nova vlada položi danas zakletvu.

Novi Zeland na prvom mjestu, stranka koja je osvojila šest odsto glasova, jedina je tokom kampanje isticala da je potrebno ukinuti zakone o ograničenju pušenja.

Parlament, u kome vladajuće stranke imaju većinu, treba da odobri poništenje tog zakona.

„Ideja da će se smanjenje poreza platiti ljudi koji nastavljaju da puše je apsolutno šokantna“, rekao je Robert Biglhol, predsednik novozelandske inicijative „Bez duvanskog dima 2025“.

Državna zdravstvena organizacija Maora Hapai Te Hauora nazvala je ovaj potez „nesvjesnim udarcem po zdravlje i dobrobit Novozelanđana“.

Stopa pušenja i bolesti povezanih sa pušenjem, najviše su među domorodačkim maorskim stanovništvom.

Prema istraživanju o javnom zdravstvu 2022. godine, zakoni o zabrani pušenja donijeli bi novozelandskom zdravstvenom sistemu uštedu od 1,3 milijarde novozelandskih dolara tokom narednih 20 godina.