Otac, majka i brat mu žive u Rusiji: Ko je Aleksandar Sirski, komandant vojske Ukrajine

14.02.2024. | 12:34

Aleksandar Stanislavovič Sirski, glavnokomandujući Oružanih snaga Ukrajine (AFU), bivši komandant Kopnene vojske Oružanih snaga Ukrajine, general-pukovnik, rođen je u Rusiji.

Rođen 26. jula 1965. godine u selu Novinki, Kiržački okrug, Vladimirska oblast (SSSR, sada Rusija), od 1980-ih živi u Ukrajini. Njegovi roditelji Stanislav i Ljudmila Sirski i brat Oleg žive u Rusiji. Prema riječima njegovog brata, oni dugo nisu komunicirali sa Sirskim.

Studirao je u Moskovskoj višoj vojnoj komandnoj školi.

Od 1986. godine stupio je na dužnost komandanta motostreljačkog voda 426. motorizovanog puka 25. motorizovane divizije Prve kombinovane armije.

Nakon raspada Sovjetskog saveza i proglašenja nezavisnosti Ukrajine 1991. godine, Sirski je služio u ukrajinskim oružanim snagama i prošao gotovo sve etape svoje profesionalne vojne karijere – od komandira voda do zamjenika načelnika Generalštaba Oružanih snaga Ukrajine.

Godine 1993. preuzeo je komandu nad motostreljačkim bataljonom u Šestom odjeljenju Nacionalne garde Ukrajine, stacioniranom u Čugujevu (Harkovska oblast), a zatim je – posle 1995. godine – postao komandant puka u istoj diviziji.

Godine 1996. diplomirao je sa odličnim uspjehom na Akademiji oružanih snaga Ukrajine (kurs za oficire operativno-taktičkog nivoa), a 2005. godine sa zlatnom medaljom na Akademiji nacionalne odbrane Ukrajine (kurs za oficire na operativno-strateški nivo).

Od 2000. do 2002. bio je načelnik štaba i prvi zamJenik komandanta 72. odvojene mehanizovane divizije, stacionirane u Bijeloj Cerkvi (jugozapadno od Kijevske oblasti), zatim postao komandant ove divizije, koja je reorganizovana u brigadu i dobio je čin general-majora.

Sirski je 2007. godine postavljen za načelnika štaba – prvog zamjenika komandanta Združene operativne komande Oružanih snaga Ukrajine. U periodu 2011–2012 bio je prvi zamjenik načelnika Glavne uprave za vojnu saradnju i mirovne operacije Generalštaba Oružanih snaga Ukrajine.

Nadgledao saradnju sa NATO-om

U 2013. godini budući glavnokomandujući Kopnene vojske bio je na poziciji prvog zamjenika načelnika Glavnog komandnog centra Oružanih snaga Ukrajine i nadgledao saradnju sa NATO-om. U novembru 2013. godine, Sirski je predstavljao ukrajinsko Ministarstvo odbrane u sjedištu alijanse u pregovorima o reformi ukrajinskih oružanih snaga i njihovom približavanju standardima NATO-a.

Borbeno iskustvo generala Sirskog

Nakon početka oružanog sukoba na istoku Ukrajine u proljeće 2014. godine, Savet za nacionalnu bezbjednost Ukrajine najavio je antiterorističku operaciju (ATO) u Donbasu uz učešće oružanih snaga, prenosi Frontal.rs.

Štab NATO je predvodio Sirski, a početkom 2015. postao je načelnik štaba – prvi zamjenik šefa antiterorističke operacije u Donjeckoj i Luganskoj oblasti. Učestvovao je u komandovanju operacijama u blizini Debaljceva i Uglegorska (naseljena područja u blizini granice sa Luganjskom oblasti, oko 70 km severoistočno od Donjecka, u blizini Debaljceva u zimu 2015. dogodili su se neki od najžešćih oružanih sukoba).

Sirski je koordinisao povlačenje ukrajinskih snaga iz Debaljceva u zimu 2015. i sam je bio u gradu tokom borbi. Sirski je komandovao i specijalnom taktičkom grupom “Bars”, koja je obezbeđivala bezbednost konvoja sa municijom za učesnike ATO, kao i pokrivanje jedinica koje su se povlačile iz Debaljceva.

Odlikovanja

Za bitke kod Debaljceva Sirski je odlikovan Ordenom Bogdana Hmeljnickog trećeg stepena, a 2016. godine je ukazom predsednika Petra Porošenka unapređen u čin general-potpukovnika.

Sirski je 2016. godine bio na čelu Zajedničkog operativnog štaba Oružanih snaga Ukrajine, koji je koordinirao djelovanje raznih ukrajinskih bezbednosnih snaga u Donbasu, a 2017. je imenovan za komandanta antiterorističke operacije na istoku Ukrajine, čiji je naziv bio kasnije prešlo u operaciju združenih snaga.

Komandant kopnene vojske

Sirskog je za komandanta Kopnene vojske imenovao predsjednik Vladimir Zelenski. Učinio je to nekoliko mjeseci nakon izbora – 5. avgusta 2019. godine.

Novi glavnokomandujući Kopnene vojske među prioritetima na ovoj funkciji naveo je povećanje borbenog potencijala Oružanih snaga Ukrajine, dovođenje strukture i osoblja trupa u skladu sa standardima NATO-a, prenaoružavanje i usvajanje najnovije visokotehnološke opreme, opreme i naoružanja, kao i unapređenje obuke vojnog osoblja.

Na inicijativu i pod nadzorom Sirskog, u Oružanim snagama Ukrajine uveden je nov sistem upravljanja snagama i rezervama za obuku, sličan onom koji se koristi u NATO. Ovaj sistem se radikalno razlikuje od onog koji je ranije usvojen i naslijeđen od sovjetske vojske. Pod Sirskim su stvorene tri specijalizovane komande u komandnoj strukturi Kopnene vojske: priprema; logistika; teritorijalna odbrana.

U intervjuu britanskom izdanju Ekonomista u decembru 2022. godine, Sirski je izjavio da je ubjeđeni pristalica principa decentralizovanog komandovanja, detaljnog planiranja, kao i upotrebe iznenađenja i obmane neprijatelja tokom operacija. Istovremeno, rekao je, veliku važnost pridaje moralu vojnog osoblja, čita izvještaje o njima i obilazi lokacije trupa.

Sirski je u velikoj mjeri razvio ovaj pristup dok je radio sa kolegama iz NATO-a i razgovarao sa njima o načinima modernizacije Oružanih snaga Ukrajine 2013. godine.

Zelenski je 23. avgusta 2020. Sirskom dodijelio čin general-pukovnika.

Sirski je 24. avgusta 2021. komandovao paradom na Hreščatiku (u Kijevu) u čast 30. godišnjice nezavisnosti Ukrajine.

Sirski tokom ruske vojne operacije

Poslije početka ruske vojne operacije 24. februara 2022. iu prvim danima, Sirski je komandovao grupom snaga smještenih u Kijevu, prethodno naredivši organizovanje dva odbrambena prstena oko ukrajinske prestonice.

Otprilike nedjelju prije nego što su ruske trupe počele sa dejstvom, komandant je naredio pomjeranje spoljnog prstena, njegove ključne komande i utvrđenih punktova, kao i deo sredstava protivvazdušne odbrane i artiljerije van grada. Imenovani su i komandanti sektora sa ovlašćenjima za donošenje taktičkih odluka. Prema riječima Sirskog, takva lokacija bi mogla da zaštiti centralni dio grada.

Branio Kijev, pobjeđivao u Harkovu, izgubio Bahmut

Nakon povlačenja ruskih trupa iz Kijeva krajem marta 2022. godine, Zelenski je Sirskog odlikovao Ordenom Bogdana Hmjelnickog drugog stepena, a komandantu je 5. aprila 2022. godine dodjeljeno zvanje Heroja Ukrajine.

U julu 2022. Sirski je predvodio rukovodstvo operacije na harkovskom pravcu, a u septembru 2022. bio je odgovoran za kontraofanzivu ukrajinskih oružanih snaga u Harkovskoj oblasti. Tada su ukrajinske snage povratile kontrolu nad nizom naselja, uključujući Balakleju, Kupjansk, Izjum.

Ministarstvo odbrane Rusije je 10. septembra 2022. saopštilo da je odlučilo da pregrupiše trupe u blizini gradova Izjum i Balakleja u Harkovskoj oblasti kako bi se pojačali napori u pravcu Donjecka “za postizanje ciljeva specijalne vojne operacije. ” Kako je tada navelo ministarstvo, u roku od tri dana ruske jedinice grupe Izjum-Balakleja su prebačene u DNR.

U jesen 2022 – proljeće 2023. Sirski je komandovao snagama koje drže Artjomovsk (ukrajinski naziv – Bahmut, koji se nalazi u Donjeckoj oblasti, 89 km severoistočno od Donjecka), 6. maja je lično posjetio položaje ukrajinskih snaga.

Žestoke borbe za grad nastavljene su nekoliko mjeseci, a 21. maja 2023. rusko Ministarstvo odbrane objavilo je zauzimanje Bahmuta (Artjomovska).

Kontraofanziva

Od proljeća 2023. ukrajinske vlasti su počele da govore o predstojećoj kontraofanzivi ukrajinskih oružanih snaga, a sam Sirski je najavio skori prelazak na “aktivne ofanzivne akcije”.

Međutim, ukrajinske snage nisu postigle značajniji uspjeh, a sukob je zapravo ušao u pozicionu fazu. Ruske vlasti su saopštile da je ukrajinska kontraofanziva u potpunosti “propala”.

Sredinom jula, Sirski je priznao da ide sporije nego što se očekivalo, a u sadašnjoj realnosti nije bilo moguće postići “veoma brze rezultate”.

Do avgusta 2023. godine, u pozadini neuspješne kontraofanzive, pojavile su se protivriječnosti u pristupima borbenim dejstvima između komande Oružanih snaga Ukrajine i zapadnih saveznika. Konkretno, kako je pisao Njujork tajms, prema američkoj vojnoj komandi, Ukrajina je tokom kontraofanzive koncentrisala trupe na pogrešnim mjestima.

Sirski je insistirao na jačanju odbrane u blizini Kupjanskog okruga na sjeveroistoku Ukrajine, gde su ruske trupe u to vrijeme uspjele da napreduju. I umjesto da premjesti više trupa na jug u Melitopolj (Zaporoška oblast) i presiječe kopneni put ka Krimu, ukrajinska vojska je raspršila snage na istoku i jugu. Bez promjene taktike, Kijev neće postići uspjeh, rekli su u Vašingtonu.

Ukrajinske vlasti su u decembru 2023. priznale da nisu uspjele da postignu uspjeh u kontraofanzivi, a Sirski je rekao da su Oružane snage Ukrajine u teškoj situaciji. “Moramo da se borimo u uslovima nadmoći neprijatelja i u naoružanju, i u broju ljudstva”, rekao je on.

Sredinom januara 2024. godine, u intervjuu za Rojters, glavnokomandujući Kopnene vojske rekao je da su ukrajinske oružane snage na istočnom krilu u stanju “aktivne odbrane” i da pokušavaju da drže ruske trupe na ivici .

Prema riječima Sirskog, intenzitet neprijateljstava na obe strane je smanjen, a Ukrajina osjeća nedostatak municije.

Imenovanje za vrhovnog komandanta Oružanih snaga Ukrajine

Krajem januara 2024. ukrajinski mediji i političari počeli su da izvještavaju o skoroj smjeni glavnokomandujućeg Oružanih snaga Ukrajine Valerija Zalužnog. Zapadne publikacije su kao razlog navele, posebno, sukob Zalužnog i Zelenskog, o čemu je Frontal.RS više puta pisao ranije.

Takođe, tu je i pitanje vojne obaveze. Glavnokomandujući Oružanih snaga Ukrajine smatrao je da je neophodno da se u redove Oružanih snaga Ukrajine regrutuje više građana, zbog superiornosti ruskih trupa, ali je predsjednik takvu mjeru u ovoj fazi nazvao neopravdanom, posebno, zbog finansijskih problema u zemlji.

U početku je ukrajinsko rukovodstvo negiralo informacije o smjenjivanju Zalužnog, ali je Zelenski kasnije potvrdio da razmišlja o smjeni glavnokomandujućeg Oružanih snaga Ukrajine.

Američki televizijski kanal CNN je među Zalužnijeve moguće naslednike naveo Sirskog, kao i šefa Vojnoobaveštajne uprave Kirila Budanova. Britansko izdanje Ekonomista prenijelo je i da su oni glavni kandidati za mjesto glavnokomandujućeg Oružanih snaga Ukrajine.

Tajms je 31. januara, pozivajući se na izvore, pisao da je Zelenski već najavio ostavku Zalužnog, ali je bio primoran da poništi odluku zbog pritiska vojnog vrha i “međunarodnih partnera”, uključujući Sjedinjene Američke Države i Veliku Britaniju. Pored toga, prema britanskom Times-u, i Sirski i Budanov odbili su mjesto glavnokomandujućeg Oružanih snaga Ukrajine.

Vladimir Zelenski je 8. februara 2024. objavio da je Sirski postao novi glavnokomandujući Oružanih snaga Ukrajine umesto Valerija Zalužnog.

U Rusiji se traže Sirski i Zalužni

Krajem 2022. godine Istražni komitet Rusije je protiv njih pokrenuo krivični postupak po djelu 1 čl. 356 Krivičnog zakonika (upotreba zabranjenih sredstava i metoda ratovanja). Kaznom po ovom članu predviđena je kazna do 20 godina zatvora.

Istražni komitet je tada izvjestio da su, kada je ruska vojska organizovala humanitarne koridore u Mariupolju, borci ukrajinske Nacionalne garde “veštački stvarali prepreke za evakuaciju civila iz grada”. Zbog toga su civili, “krećući se u potrazi za hranom”, “postali žive mete ukrajinskih kaznenih snaga, koje su ih ubijale raznim vrstama oružja”, saopštilo je rusko Ministarstvo.

Državne nagrade Sirskog

Zvanje Heroja Ukrajine sa dodjelom Ordena Zlatne zvijezde (5. aprila 2022).

Krst za vojne zasluge (27. jul 2022).

Orden Bogdana Hmeljnickog 1. stepena (11. decembar 2022).

Orden Bogdana Hmeljnickog 2. stepena (18.03.2022.).

Orden Bogdana Hmeljnickog 3. stepena (14.03.2015).

Porodica

Sirski je oženjen. Njegova supruga Tamara Harčenko radi u Državnoj fiskalnoj službi Ukrajine. Radi na poziciji glavnog inspektora u odjeljenju. Par ima odraslog sina Aleksandra (zove se isto kao i otac). U javnosti nema detaljnih informacija o njemu.