Pojačani sukobi: Može li Izrael ratovati na pet frontova istovremeno

25.09.2024. | 17:20

Izrael je pojačao sukob na Bliskom Istoku, a sada se strahuje da će istovremeno ratovati sa više neprijatelja na pet frontova – sa Hamasom, sa Hezbolahom, sa šiitskim milicijama koje podržava Iran u Siriji i Iraku, sa Hutima iz Jemena i direktno sa Iranom.

U napadima na Liban i Hezbolah poginulo je stotine ljudi posljednjih dana i povrijeđeno više hiljada ljudi.

Nakon što su vojni zvaničnici proglasili novu fazu rata, izraelske snage izvele su niz udara, uključujući eliminaciju visokog komandanta Hezbolaha.

Libansko ministarstvo zdravlja saopštilo je da su među poginulima najmanje 50 djece i 94 žene, prenio je Reuters. To je dovelo do optužbi da Izrael sprovodi “istrebljenje”, prenosi Nova.

Izraelski ministar odbrane Joav Galan i portparol IDF kontraadmiral Danijel Hagari naglasili su da će učiniti sve da osakate vojne sposobnosti Hezbolaha.

Hezbolah je značajno ojačao od 2006. godine, kada je imao oko 15.000 raketa, dok se sada procjenjuje da ima između 150.000 i 200.000 raketa, uključujući precizne projektile i dronove.

Njihova vojna moć predstavlja ozbiljnu prijetnju, dok Izrael, zahvaljujući američkoj podršci, ima superiornije vojne kapacitete.

Sukob bi mogao da izazove još katastrofalnije posljedice za civile u Izraelu i Libanu, gdje se procjenjuje da bi oko milion ljudi moglo biti raseljeno.

UN upozorava na humanitarnu krizu u Libanu, koji već ima ozbiljne probleme sa siromaštvom i resursima.

Smatra se da je Mosad prošlog utorka organizovao jedan od najvećih tajnih napada u posljednje vrijeme, ranivši hiljade članova Hezbolaha eksplodirajućim pejdžerima i voki-tokijima.

Zatim je u petak IDF izvršila osvetnički udar kojim je eliminisan najviši komandant Hezbolaha zajedno sa još 37 pripadnika policije i civila, prije nego što je nastavljeno bombardovanje iz vazduha tokom vikenda i juče ujutro.

Galan i Hagari kažu da će “učiniti sve što je potrebno” da osakate vojne sposobnosti Hezbolaha i omoguće raseljenim stanovnicima sa sjevernih teritorija Izraela da se bezbjedno vrate kućama.

U međuvremenu, lider Hezbolaha Hasan Nasralah obećao je da će nastaviti borbu dok se ne postigne dogovor o prekidu vatre u Gazi, a zamjenik lidera Naim Kasem izjavio je da grupa sada ulazi u “neograničenu bitku” sa Izraelom.

Ovakvi događaji naveli su mnoge analitičare da upozore da se nasilje u regionu sada približava neodrživom nivou, povećavajući izglede za sveopšti rat između Izraela i njegovih brojnih neprijatelja.

Hezbolah sada ima mnogo veće naoružanje nego ranije. Izraelski institut za studije nacionalne bezbjednosti (INSS) potvrđuje procjenu da arsenal grupe broji 150.000 do 200.000 raketa, uključujući “stotine” preciznih projektila i hiljade dronova.

Hezbolah se takođe može pohvaliti nizom protivtenkovskih i protivvazdušnih sistema, flotom od hiljada dronova i desetinama tenkova i oklopnih vozila, i tvrdi da ima do 100.000 aktivnih boraca, iako INSS procjenjuje da je taj broj vjerovatnije 25.000 do 50.000.

Poput Hamasa, Hezbolah ima široku mrežu tunela duž libansko-izraelske granice koja služi kao strateško sredstvo za tajno kretanje, skladištenje i gerilsko ratovanje.

Ipak, izraelska vojna sposobnost je i dalje superiorna. SAD ga već dugo podržavaju sa 3,3 milijarde dolara godišnjeg finansiranja koje je odobrio Kongres, plus još 500 miliona dolara za tehnologiju raketne odbrane koja ga štiti od raketa i dronova.

Žanina Henis-Plasšart, specijalna koordinatorka UN-a za Liban, upozorila je da se region nalazi na ivici katastrofe, naglašavajući da nema vojnog rješenja koje bi povećalo sigurnost bilo kojoj strani.

Ako Izrael i Hezbolah nastave sa vojnim akcijama, Izrael će se suočiti sa mogućim napadima Irana, koji je glavni finansijer i podržavalac i Hezbolaha i Hamasa.

Iran je već izveo jedan ozbiljan napad na Izrael otkako je počela eskalacija, ispalivši oko 200 raketa i dronova u aprilu, iako su većinu projektila presrele izraelske vazdušne odbrane. Nakon atentata na bivšeg vođu Hamasa Ismaila Hanijeha iranski lider je obećao da će se osvetiti.

Hezbolah se često naziva “dragulj u kruni” Iranske osovine otpora, koja obuhvata i druge grupe poput Huta u Jemenu. Iako su vojne snage Izraela superiornije, Iran posjeduje značajne kapacitete raketa i dronova.

Mnogi analitičari smatraju da je koordinisani napad Irana i njegovih saveznika malo vjerovatan zbog rizika od američke vojne reakcije.

Bivši američki vojni zvaničnici ukazuju na to da bi Izrael mogao koristiti svoje nuklearne resurse u slučaju direktnog napada. U tom scenariju, očekuje se da bi SAD takođe izvela ofanzivne akcije protiv Irana, vjerovatno u saradnji s Izraelom.

U pokušaju da odvrati iranski napad, američki ministar odbrane Lojd Ostin je prošlog mjeseca naredio raspoređivanje dva nosača aviona “USS Abraham Lincoln” i “USS Theodore Roosevelt” u Bliski istok.  Tamo su stigli i avioni F-22 raptor, kao i podmornica sa krstarećim raketama “USS Georgia”.

Čini se da je najgori scenario, od kojeg strahuju izraelski stručnjaci za odbranu, koordinisan napad u kojem Iran, Hezbolah i drugi saveznici pokreću talas za talasom raketnih i bespilotnih udara koji preplavljuju izraelsku protivvazdušnu odbranu i razaraju gradove.

Prije napada 7. oktobra prošle godine, palestinski Hamas je imao između 20.000 i 30.000 boraca u svojim redovima.

Njihove snage bile su dobro opremljene oružjem iz Irana, Sirije i Libije, a procjenjuje se da su posjedovali oko 30.000 raketa kratkog i srednjeg dometa.

Međutim, nakon skoro godinu dana intenzivnih sukoba, vojne sposobnosti Hamasa značajno su oslabile, a preostalo je između 9.000 i 12.000 aktivnih boraca.

Hamas se suočava sa izazovima u sprovođenju ofanzivnih operacija, ali njegova sposobnost za gerilski rat i napade ostaje. Njihova mreža tunela može omogućiti nove operacije protiv Izraela, a preostali arsenali raketa mogu prouzrokovati značajnu štetu.

Izraelsko raspoređivanje trupa u Filadelfijskom koridoru između Gaze i Egipta takođe je poslužilo za suzbijanje krijumčarskih napora za snabdijevanje boraca Hamasa preko njihove zamršene mreže tunela. Iako Iran i Hezbolah nesumnjivo predstavljaju glavne prijetnje bezbjednosti Izraela, postoji nekoliko drugih članova iranske takozvane Osovine otpora koji bi mogli biti umiješani u širi sukob.

Teško naoružana pobunjenička grupa Huti – šiitska milicija koju podržava Iran – postala je istaknuta u Jemenu 2014. godine.

Dakle, osim Irana i Hezbolaha, drugi članovi Iranske osovine otpora, kao što su Huti, pobunjenici u Jemenu, mogli bi se uključiti u širi sukob. Huti su već započeli napade na izraelske i zapadne ciljeve u Crvenom moru, a očekuju se dalji napadi kako se približava godišnjica 7. oktobra.

Njegovi lideri obećali su da će stati u odbranu Hamasa nakon izraelske odmazde na napade 7. oktobra i počeli su da gađaju mnoštvo teretnih brodova i tankera sa Zapadom u Crvenom moru bespilotnim letjelicama, projektilima i u nekim slučajevima naoružanim grupama za ukrcavanje.

U međuvremenu, brojne druge militantne grupe koje podržava Iran širom Iraka i Sirije imaju ograničene mogućnosti za pokretanje napada na izraelske ciljeve, pri čemu Hezbolah održava snažan otisak i u Siriji odakle bi mogao da pokrene napade na sjeveroistok Izraela.

Avi Melamed, bivši izraelski obavještajni zvaničnik, naglašava da su napadi na Hezbolah prešli u novu fazu sukoba i da je Izrael uspio da obnovi svoju moć.

On sugeriše da bi pozitivno rješenje za Izrael moglo biti da Iran pritisne Hamas na prihvatanje sporazuma o primirju, dok bi Hezbolahu bilo teško da se odvoji od sukoba nakon dužeg perioda sukoba sa Izraelom.

Međutim, neki izraelski zvaničnici, uključujući bivše vojne generale, upozoravaju da bi nastavak sukoba mogao dovesti do katastrofalnih posljedica.

Icak Brik, bivši general-major IDF-a, upozorio je da Iran i njegovi saveznici imaju 250.000 projektila koji prijete Izraelu, što može značiti i do 4.000 udaraca dnevno na izraelsku teritoriju.

Naglasio je da bi regionalni rat mogao uništiti državu Izrael, ciljajući ključne infrastrukturne objekte i naseljena područja.