Stoji u dokumentu Francuske i Njemačke: EU još nije spremna da dočeka nove članice

19.09.2023. | 17:02

EU mora radikalno da preispita svoj proces donošenja odluka i finansiranja prije nego što može da prihvati dodatne zemlje da se pridruže bloku od 27 zemalja do 2030. godine, navodi se u dokumentu koji su naručile vlade Francuske i NJemačke.

Osam zemalja trenutno ima zvanični status kandidata za članstvo u EU – Turska, Ukrajina, Moldavija, Albanija, BiH, Crna Gora, Sjeverna Makedonija i Srbija – dok su dvije, Gruzija i /samoproglašeno/ Kosovo, potencijalne zemlje kandidati.

“Iz geopolitičkih razloga, proširenje EU je visoko na političkom dnevnom redu, ali EU još nije spremna da dočeka nove članice, ni institucionalno ni politički”, navodi se u izvještaju koji je danas predstavljen ministrima EU u Briselu.

U dokumentu, u kojem se navodi da ne bi trebalo da se posmatra kao da predstavlja stavove Pariza i Berlina, ali su ga dvije zemlje predstavile, kaže se da bi EU trebala da pređe na donošenje svih svojih odluka kvalifikovanom većinom, umjesto da neke oblasti rezerviše za jednoglasni dogovor.

“Institucije i mehanizmi donošenja odluka nisu dizajnirani za grupu od do 37 zemalja i otežavaju čak i u slučaju 27 zemalja da efikasno upravlja krizama i donosi strateške odluke”, navodi se u saopštenju.

EU zahtijeva jednoglasne odluke o spoljnoj i bezbjednosnoj politici, porezima, finansijama EU, nekim oblastima pravosuđa, unutrašnjih poslova i socijalne sigurnosti i zaštite.

Ovaj uslov jednoglasnosti kritikovale su neke vlade i eksperti kao značajno usporavanje ili čak blokiranje razvoja EU, jer se sve odluke u ovim oblastima moraju svesti na najmanji zajednički imenitelj.

Ipak, promjena bi zahtijevala izmjene i dopune osnivačkih ugovora EU, što bi bio dug i težak proces i sam po sebi bi zahtijevao jednoglasnost.

U dokumentu se, takođe, poziva na jačanje uslova da određena vlada mora da poštuje vladavinu prava i vrijednosti EU da bi dobila novac iz Brisela, pošto se blok godinama bori sa nacionalističkim i autoritarnim vladama u Poljskoj i Mađarskoj.

U dokumentu se poziva EU da promijeni svoje osnivačke ugovore kako bi omogućila objavu zajedničkog duga EU i skratila svoj budžetski ciklus na pet godina, što je mandat Evropske komisije i Parlamenta, sa sadašnjih sedam godina.

U njemu se kaže da bi budžet EU, koji sada iznosi oko jedan odsto bruto nacionalnog dohotka EU godišnje, trebalo povećati kako bi se mogao nositi sa sve većim brojem zadataka koje EU rješava kao blok, i da bi mu novi izvori prihoda trebali trajno biti dodijeljeni.

Na kraju, u dokumentu se navodi da bi nekim zemljama u EU trebalo omogućiti da formiraju bližu saradnju od drugih, formirajući četiri nivoa evropskih integracija.

Najdublja integracija bi bila u unutrašnjem krugu slično zoni evra koja koristi jedinstvenu valutu i šengensku zonu putovanja bez pasoša.

Drugi nivo bi bila sama EU, a još veći krug bi činili pridruženi članovi koji bi učestvovali na jedinstvenom tržištu roba i usluga EU i pridržavali se zajedničkih principa EU.

Konačno, postojala bi Evropska politička zajednica, forum koji je predložila Francuska i koji je pokrenut prošle godine, kao spoljni nivo političke saradnje bez obaveze da bude vezana za zakone EU, navodi se u saopštenju.