Dešava se… Brisel uvodi prvi granični porez na ugljen-dioksida u svijetu

01.10.2023. | 16:28

EU je danas pokrenula prvu fazu tarifne šeme emisija ugljen-dioksida (CO2) sa planiranim porezom na uvoz čelika, aluminijuma, cementa i đubriva, u okviru pokušaja da postane klimatski neutralan region.

Tokom prve faze, do 2026. godine, Brisel ne planira da naplaćuje nikakve naknade za emisiju ugljen-dioksida na granici – do tada će sistem prikupljati podatke o uvozu.

Uvoznici iz EU sada su u obavezi da prijave emisije gasova staklene bašte koji su dio proizvodnje uvezenog gvožđa, čelika, aluminijuma, cementa, električne energije, đubriva i hidrogena. Od 1. januara 2026. godine oni će morati da kupe sertifikate za pokrivanje ovih emisija ugljen-dioksida.

Ovo će neizbježno povećati konačnu cijenu proizvoda koje uvozi blok, smanjujući njihovu konkurentnost u poređenju sa robom proizvedenom u zemlji.

Cilj Mehanizma regulisanja prekograničnih emisija ugljen-dioksida /Carbon Border Adjustment Mechanism/ jeste da spriječi više zagađujućih stranih proizvoda, da potkopaju zelenu tranziciju. Ova mjera će potencijalno zaštititi lokalne proizvođače od gubitka zbog stranih konkurenata, dok oni ulažu u ispunjavanje ciljeva EU za smanjenje neto emisija bloka do 2030. godine za 55 odsto u odnosu na 1990. godine.

Evropski komesar za ekonomiju Paolo Đentiloni rekao je da je cilj nove politike i da podstakne globalni prelazak na zeleniju proizvodnju i spriječi da se proizvođači iz EU presele u zemlje sa manje strožim ekološkim regulatornim osnovama.

Sistem se već suočio sa kritikama glavnih trgovinskih partnera bloka, koji kažu da podriva slobodnu trgovinu. I to je doprinijelo trgovinskim tenzijama između Brisela i Vašingtona, pri čemu je drugi ranije ove godine tražio da se američki čelik i izvoz izuzmu od poreza, podsjeća „Raša tudej“.