Istraživanje naučnika: Klimatska kriza mijenja dužinu dana i remeti internet

16.07.2024. | 12:57

Dani postaju duži usljed klimatskih promjena, ali iako je promjena dužine dana na skali od milisekundi, to je dovoljno da potencijalno poremeti internet saobraćaj, finansijske transakcije i GPS navigaciju, pokazalo je istraživanje naučnika sa Univerziteta ETH u Cirihu.

Dužina dana na Zemlji se postepeno stalno povećavala tokom geološkog vremena zbog gravitacionog otpora Mjeseca na okeane i kopno.

Međutim, otapanje ledenih pokrivača Grenlanda i Antarktika zbog globalnog zagrijavanja izazvanog ljudskim faktorom redistribuira vodu uskladištenu na visokim geografskim širinama u svjetske okeane, što dovodi do povećanja visine vode u morima bližim Ekvatoru.

Ovo čini Zemlju spljoštenom, ili debljom, usporavajući rotaciju planete i još više produžavajući dan, navodi se u studiji, prenosi Gardijan.

Uticaj čovječanstva na planetu nedavno je dokazao i istraživanje koje je pokazalo da je preraspodjela vode izazvala pomjeranje Zemljine ose rotacije, odnosno Sjevernog i Južnog pola, kao i da emisije ugljenika smanjuju stratosferu.

Možemo da vidimo naš uticaj na cio Zemljin sistem, ne samo lokalno, kao što je porast temperature, već zaista fundamentalno, mijenjajući način na koji se kreće u svemiru i rotira, rekao je profesor Benedikt Soža sa ETH Cirih u Švajcarskoj.

Istakao je da su se, zbog emisija ugljenika, za 100 ili 200 godina dogodile promjene koje su se ranije odvijale milijardama godina.

Ljudsko mjerenje vremena zasniva se na atomskim satovima, koji su izuzetno precizni.

Međutim, tačno vrijeme u danu, odnosno jedna planetarna rotacija, varira zbog plime, uticaja klime i nekih drugih faktora, kao što je spori oporavak Zemljine kore nakon povlačenja ledenih pokrivača formiranih u posljednjem ledenom dobu.

“Svi centri podataka koji pokreću internet, komunikacije i finansijske transakcije, zasnovani su na preciznom vremenu. Takođe nam je potrebno precizno poznavanje vremena za navigaciju, a posebno za satelite i svemirske letjelice”, ocijenio je Soža.

Istraživanje, objavljeno u Zborniku Nacionalne akademije nauka SAD, koristilo je zapažanja i kompjuterske rekonstrukcije za procjenu uticaja topljenja leda na dužinu dana.

Brzina usporavanja varirala je između 0,3 i 1,0 milisekunde po vijeku (ms/ci) između 1900. i 2000.

Ali od 2000. godine, kako se topljenje ubrzalo, stopa promjene se takođe ubrzala na 1,3 ms/ci.

“Trenutno je stopa vjerovatno veća nego u bilo kom trenutku u posljednjih nekoliko hiljada godina. Predviđa se da će ostati približno na nivou od 1,0 ms/ci u narednih nekoliko decenija, čak i ako se emisije gasova staklene bašte ozbiljno smanje”, rekli su naučnici.

Upozorili su da će se, ako se emisije ne smanje, stopa usporavanja povećati na 2,6 ms/ci do 2100. godine, i prestići lunarne plime i oseke kao jedini najveći doprinos dugoročnim varijacijama u dužini dana.