Lebdi ka gore: Na Evropi, Jupiterovom satelitu, snijeg pada naopako

18.08.2022. | 12:40

Kora čuvenog Jupiterovog ledenog mjeseca Evrope je djelimično možda nastala od čistog podvodnog snijega koji lebdi ka gore, umjesto da pada.

Nova studija, objavljena u avgustovskom izdanju časopisa Astrobiologija, otkriva da bi ledena kora Evrope mogla biti djelimično izgrađena od čestica „krhkog leda“, pahuljastom nakupinom ledenih kristala koji se takođe stvaraju i ispod ledenih pokrivača na Zemlji, prenosi Lajv sajens.

Ovaj krhki led sadrži samo dio soli koja se nalazi u ledu iz same kore, što ukazuje da je ledeni pokrivač Evrope možda manje slan nego što se ranije vjerovalo.

“Kada istražujemo Evropu, zanima nas za salinitet i sastav okeana, jer je to jedna od stvari koje će odrediti njenu potencijalnu nastanjivost ili čak, tip života koji bi tamo mogao da nastane”, navodi glavni autor studije Natali Volfenbarger, diplomirani student istraživač na Institutu za geofiziku Univerziteta Teksas.

Evropa fascinira naučnike stotinama godina

Za astrobiologe, Evropa je jedan od najintrigantnijih objekata u Sunčevom sistemu. Prema Nasi, ovaj Jupiterov pratilac je prekriven okeanom dubokim 60 do 150 kilometara, koga prekriva ledena kora debljine 15 do 25 kilometara.

Veličina Evrope je oko četvrtine veličine Zemlje, ali njen okean na površini može da sadrži oko dva puta više vode od svih Zemljinih okeana, prema svemirskoj agenciji, što ovo nebesko telo čini intrigantnim mestom za traženje vanzemaljskog života.

Novi Nasin orbiter, „Evropa Kliper“, trebalo bi da bude lansiran u oktobru 2024. kako bi letio pored ledenog mjeseca da bi se vidjelo koliko bi ona mogla biti pogodno stanište za život. Naučnici sa Univerziteta Teksas u Ostinu predvode razvoj radarskog instrumenta ovog orbitera koji prodiru u led, koji će zaviriti u ledeni pokrivač i okean odmah ispod njega.

Da li je na Evropi kao na Antarktiku

Kao dio tog napora, istraživači su u želji da prouče kako je ledeni pokrivač strukturiran. Zato su se okrenuli Zemlji ispitujući dva glavna načina na koja se led formira ispod ledenih pokrivača Antarktika.

Jedan oblik, kongelacioni led, nastaje na površini ledene kore. Drugi, krhki led, formira se u hladnoj morskoj vodi i lebdi prema gore  poput pahuljica snega koje padaju naglavačke, i na kraju bude zarobljen ispod ledenog pokrivača.

Evropa, kao i Antarktik, vjerovatno ima nizak temperaturni gradijent, što znači da se temperatura sa dubinom veoma malo mijenja. U ovim uslovima, Volfenbargerova je otkrila, da je pojava krhkog leda uobičajena, posebno na mjestima gdje se led stanji u pukotinama ili rascepiuma.

Ako je krhki led takođe uobičajen na Evropi, to bi moglo da napravi veliku razliku u sastavu njegove ledene kore. Dok kongelacioni led može da sadrži 10 odsto soli okolne morske vode, krhki led je daleko čistiji, sadrži samo 0,1 odsto soli iz morske vode od koje nastaje.

Ne samo da bi ovaj led sa malo soli mogao da utiče na strukturu i čvrstoću ledene kore Evrope, već bi mogao da utiče i na to koliko dobro „Kliperov“ radar može da prodre kroz led.

„Ovaj rad otvara čitav niz mogućnosti za razmišljanje o okeanskim svijetovima i kako oni funkcionišu“, naglašava Stiv Vens, naučnik u Nasinoj Laboratoriji za mlazni pogon, koji nije bio uključen u studiju.