Napisana feničanskom abecedom: Pronađena najstarija ljudska rečenica

10.11.2022. | 12:33

Arheolozi su preveli možda najstariju ljudsku rečenicu, otkrivenu na drevnom češlju od bjelokosti i napisanu feničanskom abecedom.

Češalj od bjelokosti iskopan je prije nekoliko godina u Tel Lališu, starom kanaanskom gradu u podnožju brdovitog ventralnog Izraela.

Kanaanci su narod koji se spominje u Starom zavjetu. Veliki dio njihove zemlje, zvane Kanaan, kasnije će postati poznat pod nazivom Izrael.

Naučnici su tek nedavno primijetili da je na češlju ugravirano 17 sitnih slova.

Iako su jedva uočljiva, ta slova čine zasebne riječi čiji prevod otprilike znači: “Neka ova kljova iskorijeni uši sa kose i brade”.

Smatra se da je rečenica ugravirana oko 1700. godine prije Hrista, te da je to prva pouzdana rečenica koju su arheolozi pronašli na kanaanskom dijalektu.

Riječ je o zapravo velikom otkriću, jer je kanaansko pismo /poznato i kao Feničanska abeceda/ najraniji poznati primjer abecede, koji su kasnije usvojile i prilagodile mnoge kulture širom svijeta.

Većina modernih abeceda potiče od ovih izvornih, starih slova, uključujući arapsku, grčku, hebrejsku, latinsku i rusku.

Postoje i brojni drugi primjeri izolovanih slova koja predstavljaju rano kanaansko pismo, ali nijedan ne predstavlja smislen ili čitljiv niz.

Natpis na češlju je direktan dokaz za upotrebu abecede u svakodnevnim aktivnostima prije nekih 3.700 godina.

“Ovo je prekretnica u istoriji ljudske sposobnosti pisanja”, objašnjava arheolog Josef Garfinkel sa Hebrejskog univerzteta u Jerusalemu.

Sam češalj izrađen je od slonove kljove i dugačak je samo 3,66 centimetara i širok 2,51 centimetar.

Na jednoj strani češlja nalaze se ostaci šest velikih zubaca, vjerovatno za četkanje kose, dok se na drugoj strani vide ostaci 14 finih zubaca, najvjerojatnije za uklanjanje ušiju i njihovih jaja u kosi i bradi – prenosi portal “Sajens alert”.