Nekoliko genetski modifikovanih ljudi već hoda među nama

03.02.2019. | 13:19

Nastao je utisak kao da je čovječanstvo prekoračilo granice: kineski naučnik He Đankui 26. novembra saopštio je da su rođeni blizanci sa genima koje im je on izmijenio dok su još bili embrioni.

Ali na neki način ovo nisu novosti. Nekoliko genetski modifikovanih ljudi već hoda među nama. Sredinom devedesetih godina, nekoliko ljekara koji se bave plodnošću, iz Nju Džerzija, posumnjalo je da neke žene ne mogu da zatrudne zbog neispravnog materijala u jajnim ćelijama. Da bi ih podmladili, ljekari su iz jajnih ćelija zdravih žena uzeli dio materije i injekcijom ga unijeli u jajne ćelije svojih pacijentkinja prije nego što je izvedena vantjelesna oplodnja.

Ljekari za tu proceduru nisu dobili dozvolu američke Uprava za hranu i lekove (FDA). A tek nakon što su pacijentkinje podvrgnute ovom tretmanu rodile zdrave bebe, ljekari su podijelili vijesti.

Neki ljudi su, međutim, bili šokirani. Naše ćelije rade uz pomoć mitohondrija od kojih svaka nosi sopstvene gene. To praktično znači da su lekari iz Nju Džerzija možda stvorili djecu koja nose DNK troje ljudi, umjesto dvoje roditelja.

To je i bio slučaj. Ljekari su otkrili da su neka djeca nosila mitohondrijski genom davaoca. U izvještaju iz 2001. godine nazvali su ovo “prvim slučajem ljudske genetske modifikacije koja je rezultirala normalnom, zdravom djecom”.

FDA je bila nezadovoljna. Zahtevala je da klinike obave testiranje ove metode. Klinike su obustavile injektiranje jajnih ćelija. Dotad je, međutim, rođeno desetak dece sa izmešanom DNK. Ljekari iz Nju Džerzija kasnije su pronašli nekoliko ove djece i nisu otkrili ništa neobično u vezi sa njihovim zdravljem, prenosi B92.

Doktor He sa Univerziteta za nauku i tehnologiju u Šenženu u novembru saopštio da je stvorio dve genetski modifikovane bebe izmenivši DNK embriona pomoću tehnologije pod imenom “Crispr”.

On je iz gena CCR5 uklonio deo DNK. Ljudi u čijim se genima ne nalazi pomenuti genetski materijal navodno su imuli na HIV infekcije.

He je detaljno predstavio svoj rad na konferenciji u Hongkongu. Proglašen je nesmotrenim. Organizatori susreta nazvali su rođenje blizanaca “neodgovornim”. Kineska vlada je to nazvala ilegalnim.

Glen Koen sa Harvarda razmatra šta bi moglo da usledi.

“Donijeće se striktna regulativa”, smatra on. Kada su ljudi uplašeni, “donose odluke koje nisu baš suptilne”.

Povjerenik FDA Skot Gotlib upozorava na “potencijalne regulative i zakone”. To bi bila šteta. Možda će doći trenutak kada će menjanje embriona imati medicinsku svrhu.

Naučnici u Velikoj Britaniji razmatrali su korišćenje terapije zamene mitohondrija u ljudskim jajnim ćelijama. Nakon rasprave, parlament je 2015. godine odobrio proceduru.

Ministarstvo zdravlja je u februaru saopštilo da je tretman odobren za dve žene na klinici u Njukaslu. Klinika je odbila da otkrije jesu li bebe rođene.