Prekid saradnje zbog rata u Ukrajini: CЕRN otpušta čak 400 ruskih naučnika

30.09.2024. | 21:10

Skoro 400 ruskih naučnika moraće napustiti Еvropsku organizaciju za nuklearna istraživanja (CЕRN) nakon što se krajem novembra završi saradnja sa Rusijom, saopštila je istraživačka laboratorija za fiziku čestica u Ženevi.

CЕRN je u junu 2022. odlučio prekinuti sporazume o saradnji s Rusijom i Bjelorusijom zbog rata u Ukrajini. Petogodišnji sporazum sa Bjelorusijom istekao je 27. juna, a s Rusijom ističe 30. novembra i neće biti produžen, saopštili su iz CЕRN-a.

CЕRN će tako ostati bez 400 ruskih naučnika koji su radili za tu evropsku istraživačku laboratoriji, prenosi Indeks.

Dodaju da će biti nastavljena saradnja sa ruskim naučnicima koji rade za neruske institucije. Oko 90 ruskih naučnika pridružilo se drugim istraživačkim institutima.

Odluka o izbacivanju nekoliko stotina ruskih naučnika neće se odnositi na zaposlene u Zajedničkom institutu za nuklearna istraživanja (JINR), međuvladinom centru u Dubni u Rusiji, oko 110 kilometara sjeverno od Moskve.

JINR se smatra “međunarodnom organizacijom”, objasnili su iz CЕRN-a. Iako neki istraživači smatraju da saradnja sa JINR-om održava naučni duh i obezbjeđuje kontinuitet istraživanja, ukrajinski fizičari i kritičari naglašavaju povezanost JINR-a sa ruskom vladom, koja finansira više od 80 odsto aktivnosti Instituta.

Ističu da laboratorija ima bliske veze sa ruskom vojskom, čime se postavlja pitanje moguće zloupotrebe naučnih informacija u vojne svrhe.

Odlazak ruskih naučnika ozbiljno će uticati na projekte CЕRN-a, uključujući eksperimente na Velikom hadronskom sudaraču (LHC), jer udio Rusije u eksperimente 4.5 odsto budžeta, odnosno godišnje je izdvajala 2.3 miliona švajcarskih franaka.

LHC je ubrzivač fizičkih čestica sa najvećom snagom u svijetu. LHC leži u tunelu kružnog oblika, obima 27 kilometara, 175 metara pod zemljom, ispod francusko-švajcarske granice, nedaleko od Ženeve, u Švajcarskoj. Iako su mnogi naučnici uspjeli pronaći nove pozicije van Rusije, gubitak ruske stručnosti će se osjetiti, što priznaju i pojedini članovi zajednice, uključujući one koji se zalažu za nastavak međunarodne naučne saradnje.

Moskva se ranije bila obavezala da će uložiti 40 miliona franaka u modernizaciju ubrzivača čestica.