Svjetski glečeri nestaju: Novo istraživanje otkriva alarmantno ubrzanje topljenja leda
20.02.2025. | 13:33Svjetski glečeri, koji su važni regulatori klime, ubrzano se tope kako se svijet zagrijava.
Otapanje svetskih glečera ubrzalo se u posljednjoj deceniji, rekli su naučnici u srijedu, upozoravajući da bi u narednim godinama moglo da bude brže nego što se ranije očekivalo i time podići nivo mora. Svjetski glečeri, koji su važni regulatori klime, ubrzano se tope kako se svet zagrijava.
U prvoj globalnoj proceni takve vrste, međunarodni tim istraživača je otkrio je nagli porast otapanja tokom protekle decenije, sa oko 36 odsto više izgubljenog leda između 2012. i 2023. nego u godinama od 2000. do 2011. U prosjeku se godišnje izgubi oko 273 milijarde tona leda – što je jednako potrošnji vode svjetske populacije za 30 godina, rekli su oni.
Nalazi su “šokantni”, ali ne i potpuno iznenađujući jer globalne temperature rastu sa emisijom gasova staklene bašte, rekao je Majkl Zemp, profesor na Univerzitetu u Cirihu, koji je koautor procjene objavljene u časopisu Nature.
Sve u svemu, istraživači su otkrili da su svjetski glečeri izgubili oko pet posto svoje zapremine od početka vijeka, sa velikim regionalnim razlikama u rasponu od dva procenta gubitka na Antarktiku do čak 40 procenata u evropskim Alpima. Zemp je rekao da ih regioni sa manjim glečerima brže gube i da mnogi “neće preživeti ovaj vijek”.
Istraživanje, koje su koordinirali Svjetska služba za praćenje glečera (VGMS), Univerzitet u Edinburgu i istraživačka grupa Earthwave, bio je pokušaj da se objedine terenska i satelitska merenja kako bi se stvorila “referentna procjena” za praćenje gubitka leda.
Zemp, koji vodi VGMS, rekao je da zapažanja tima i nedavne studije modeliranja ukazuju na to da će topljenje glečera u ovom vijeku biti brže nego što je predviđeno u posljednjoj proceni stručnjaka za klimatske promjene IPCC Ujedinjenih nacija.
“Stoga se suočavamo sa većim porastom nivoa mora do kraja ovog vijeka nego što se ranije očekivalo”, rekao je on za AFP, dodajući da će gubitak glečera takođe uticati na zalihe slatke vode, posebno u Centralnoj Aziji i centralnim Andima.
Glečeri su drugi najveći faktor koji doprinosi globalnom porastu nivoa mora – nakon porasta uzrokovanog širenjem morske vode kako se zagrijava. Skoro dva centimetra porasta nivoa mora koji se pripisuje otapanju glečera od 2000. godine znači da će još skoro četiri miliona ljudi na svjetskim obalama postati podložno poplavama, procjenjuju naučnici.
“Strategija preživljavanja”
Za sada, manji glečeri najviše doprinose porastu nivoa mora, ali Martin Sigert, profesor na Univerzitetu Ekseter, koji nije bio uključen u studiju, rekao je da je istraživanje “zabrinjavajuće”. To je zato što predviđa dalje gubitke glečera i može pokazati kako ogromni ledeni pokrivači Antarktika i Grenlanda reaguju na globalno zagrijavanje.
“Ledene ploče sada gube masu sve više, šest puta više nego prije 30 godina, a kada se promjene, prestajemo da govorimo o centimetrima i počinjemo da pričamo o metrima”, rekao je on.
Glečeri su decenijama bili ključni predvodnici klimatskih promjena uzrokovanih ljudskim delovanjem, a podaci VGMS datiraju više od jednog vijeka. U 20. vijeku procjene su bile zasnovane na terenskim merenjima na oko 500 glečera. Nedavno su sateliti omogućili naučnicima da bolje prate promjene u 275.000 glečera na svijetu koristeći kamere, radare, lasere i metode za procjenu Zemljine mase.
