Zbog čudnog efekta: Vrijeme teče pet puta sporije u najranijem kosmosu

04.07.2023. | 08:11

Zbog čudnog efekta koji brzina ima na protok vremena, događaji u najranijim periodima kosmosa odigravali su se pet puta sporije nego danas.

Astronomi su posmatrali efekat dilatacije vremena u dalekim dijelovima svemira, što je prvi put da je čudan efekat, koji je Albert Ajnštajn predvideo prije više od 100 godina, primijećen u ranom kosmosu.

Događaji su se dešavali pet puta sporije kada je univerzum bio star tek milijardu godina – deseti dio njegove trenutne starosti – zbog načina na koji širenje kosmosa “rasteže” protok vremena.

“Vraćajući se u vrijeme kada je univerzum bio star tek milijardu godina, vidimo da je vrijeme teklo pet puta sporije. Da ste bili prisutni, u mladom kosmosu, jedna sekunda bi se činila kao jedna sekunda, ali iz naše perspektive, više od 12 milijardi godina kasnije, to rano vrijeme čini se da se vuče”, objašnjava Džerald Luis, profesor astrofizike sa Univerziteta u Sidneju.

Prema Ajnštajnovoj teoriji opšte relativnosti, astronomi bi trebalo da vide drevne kosmičke događaje sporije nego moderne. Efekat, poznat i kao dilatacija vremena, dešava se zbog širenja univerzuma, baš kako je Ajnštajn objasnio 1915. Godine, prenosi RTS.

Jedna od posljedica širenja kosmosa jeste što se i svjetlost dok putuje “rasteže”.

Širenje svemira, odnosno prostora, utiče i na vrijeme – drugi parametar u prostorno-vremenskom kontinuumu.

Astronomi su ranije vidjeli usporene eksplozije zvijezda, koje su se dešavale upola sporije nego na šta su navikli. Ali pokušaji da se posmatra dilatacija vremena u ranom kosmosu, tako što se posmatraju ekstremno blještave daleke galaksije – kvazari, nisu dali rezultate.

Međutim, Luis i njegov kolega dr Brendon Bruer sa Univerziteta u Oklandu sproveli su detaljnu statističku analizu 190 kvazara koji su posmatrani tokom protekle dvije decenije i utvrdili da su se kosmička dešavanja zaista odigravala mnogo sporije u najranijem kosmosu.

Astronom sa australijskog Nacionalnog univerziteta u Kanberi, profesor Brajan Šmit, koji je dobio Nobelovu nagradu za fiziku 2011. za otkrivanje ubrzanog širenja univerzuma, naveo je da su napori njegovih kolega nesumnjivo odagnali ranije brige da se dilatacija vremena drugačije odigrava u kvazarima.