„Zevs mašina“: Naučnici koriste lasere za navođenje munja

18.01.2023. | 22:53

Munja, jedan od najsnažnijih prirodnih događaja, oslobađa milione volti u djelićima sekunde. Njena razorna snaga može da oštetiti zgrade, preopteretiti električne mreže, izazove požar i uzrokuje smrt i povrede. Njena moć opisana je u trilogiji „Povratak u budućnost“, u kojoj je munja korišćena za punjenje vremenske mašine.

Međunarodni tim naučnika tvrdi da je uspeo da uspešno upravljao munjama koristeći lasersku tehnologiju, po prvi put tokom oluje u Švajcarskoj.

U novoj studiji objavljenoj u časopisu Nature Photonics, fizičar Aurelien Hauard, iz Laboratorije za primjenjenu optiku Francuskog nacionalnog centra za naučna istraživanja u Parizu i njegove kolege sa Univerziteta u Ženevi, opisali su prvu demonstraciju tehnologije laserskog navođenja munje do zemlje.

Oni su objasnili da je eksperiment sproveden u leto 2021. na planini Santis u sjeveroistočnoj Švajcarskoj, gdje su istraživači instalirali teravat laser sa velikom stopom ponavljanja u blizini telekomunikacionog tornja u koji grom udara oko 100 puta godišnje.

Naučnici su objasnili da je laser bio aktiviran svaki put kada je bila prognozirana olujna aktivnost na tom području između juna 2021. i septembra 2021. Oni su istakli da je toranj pogođen sa najmanje 16 munja, od kojih su četiri nastala tokom laserske aktivnosti, i da su sva četiri udarca presretnuta.

„Sve je zabilježeno sa dve odvojene kamere velike brzine. Vođenje munja laserskim filamentima potvrđeno je u tri druga slučaja interferometrijskim merenjima veoma visoke frekvencije, a broj rendgenskih rafala otkrivenih tokom vođenih događaja groma uveliko se povećao“, naglasili su naučnici.

Istraživači sa Univerziteta u Ženevi rekli su u posebnom saopštenju da je analiza podataka pokazala da takozvani Lightning Laser Rod , „za razliku od drugih lasera, radi čak i u teškim vremenskim uslovima – kao što je magla koja može zaustaviti snop – jer bukvalno probija oblake.

Autori studije su istakli da njihov rad „utire put za nove atmosferske primjene ultrakratkih lasera i predstavlja važan korak napretka u razvoju zaštite od munja.

Kao sljedeći dio eksperimenta, naučnici planiraju da dodatno povećaju visinu laserskog dejstva, produžujući domet od 10 metara za 500 metara.

Koncept upotrebe lasera za sprečavanje udara groma prvi put je predstavljen 1970-ih. Radio je u laboratorijskim uslovima, ali nikada na terenu do eksperimenta 2021, prenosi međunarodni Sputnjik.