Grad ispod leda: Naučnici otkrili jednu od najvećih tajni iz Hladnog rata na Grenlandu

27.11.2024. | 22:01

Naučnici NASA su na Grenlandu otkrili fascinantan dio istorije iz Hladnog rata kada su pronašli napušteni „grad pod ledom“.

U aprilu ove godine, dok su istraživali grenlandski ledeni pokrivač, dva naučnika naišla su na Kamp Senčuri (Camp Century), američku vojnu bazu iz perioda Hladnog rata, pokušavajući da mapiraju strukturu leda.

„Tražili smo podlogu leda, a ispostavilo se da smo pronašli Kamp Senčuri”, rekao je Aleks Gardner, krio-sferni naučnik iz NASA-inog Laboratorije za mlazni pogon (JPL).

„U početku nismo znali o čemu se radi”.

Prema NASA-i, baza je i ranije primjećena tokom radarskih letova, ali su tada korišćene konvencionalne radarske tehnologije, dok je sada upotrebljen napredni radar poznat kao „Synthetic Aperture Radar“ (radar sa sintetičkom aperturom).

„Novi podaci omogućili su nam da vidimo pojedinačne strukture u tajnom gradu na način na koji to nikada ranije nije bilo moguće“, rekao je Čad Grin, takođe krio-sferni naučnik iz JPL-a.

Šta je bio Kamp Senčuri?

Kamp je izgrađen 1959. godine unutar grenlandskog ledenog pokrivača, prema Institutu za istraživanja u oblasti životne sredine (CIRES) sa Univerziteta Kolorado u Boulderu.

Zvanična svrha baze bila je testiranje građevinskih tehnika i sprovođenje naučnih istraživanja u arktičkim uslovima. Međutim, baza je služila i kao tajno mjesto za testiranje mogućnosti lansiranja nuklearnih projektila sa Arktika tokom Hladnog rata.

U bazi je boravilo od 85 do 200 vojnika, a energiju je dobijala iz nuklearnog reaktora. Uzorci leda uzeti u Kamp Senčuriju i dalje se koriste u naučnim istraživanjima, prema Vilijamu Kolganu, naučniku sa Univerziteta Jork u Torontu i saradniku CIRES-a.

Baza je napuštena 1967. godine nakon što je program lansiranja nuklearnih projektila odbijen od strane Zajedničkog generalštaba. Američka vojska uklonila je nuklearni reaktor, ali su ostale strukture i otpad ostali zakopani u ledu.

Klimatske promjene mogu osloboditi nuklearni otpad

Naučnici upozoravaju da bi zbog klimatskih promjena oko 30 metara leda koji prekriva bazu mogao da se otopi, oslobađajući otpad u atmosferu.

„Kada smo analizirali klimatske simulacije, zaključili smo da bi umjesto stalnih snježnih padavina, lokacija mogla da pređe u fazu topljenja već 2090. godine“, rekao je Kolgan u saopštenju.

„Kada dođe do te faze, proces topljenja postaje nepovratan“.

Prema procenama CIRES-a, ispod leda je zakopano 136 hektara otpada iz Kamp Senčerija, uključujući 200.000 litara dizel goriva, 240.000 litara otpadnih voda i nepoznatu količinu niskoradioaktivnog rashladnog sredstva iz nuklearnog generatora.