Otkud kaktusi u švajcarskim Alpima VIDEO
12.02.2023. | 21:17Stanovnici švajcarskog kantona Vale navikli su da tokom zime vide svoje planine prekrivene snijegom i cvjetovima runolista ljeti. Ali kako se globalno zagrijavanje sve više zahuktava, oni sve češće na obroncima pronalaze kaktuse.
Vlasti u švajcarskom kantonu Vale kažu da se vrsta kaktusa iz roda Opuncija, (koji broji više od 250 vrsta kaktusa koji većinom potiču iz Amerike), ili bodljikave kruške, kako ih zovu, ubrzano razmnožavaju na padinama Alpa, zadiru u prirodne rezervate i predstavljaju prijetnju po biodiverzitet.
„Ovi ljubitelji suve i vrele klime, ova invazivna i neautohtona biljka, nije dobrodošla na ovu teritoriju od nacionalnog značaja“, navodi se u saopštenju opštine Fuli u dolini Rone u kojoj je najavljena kampanja iskorijenjivanja kaktusa krajem 2022. godine.
Vrste Opuncija i slični kaktusi takođe su se raširile u nekim brdima oko glavnog grada kantona Valea, gdje procjene pokazuju da ove biljke sada čine 23 do 30% niskog vegetacionog pokrivača. Njihovo prisustvo je takođe prijavljeno u susjednim alpskih regiona, uključujući Tičino i Grizon u Švajcarskoj, i dolinu Aoste i Valtelinu u Italiji.
„U nekim dijelovima Valea, procjenjujemo da kaktusi mogu da zauzmu jednu trećinu raspoložive površine“, kaže Jan Triponez, biolog koji radi u službi zaštite prirode u kantonu Vale. On dodaje da je Opuncija prisutna u Valeu najmanje od kasnog 18. vijeka, kada je uvezena iz Sjeverne Amerike.
Ali vlasti vjeruju da bi sve toplija klima u Alpima, koja omogućava duži period vegetacije, i sve manje snježnog pokrivača, moglo da stvori idealne uslove za njihovo širenje.
„Ove vrste podnose temperature od -10 ili -15 Celzijusa bez ikakvih problema“, kaže Peter Oliver Baumgartner, penzionisani profesor geologije koji se bavi i botanikom i koji je od nadležnih dobio nalog da proučava i napiše izvještaj o biljkama. „Ali kaktusi traže suva mjesta i ne trpe snježni pokrivač“.
De Martigny à Brigue, ces cactus originaires des USA colonisent la plaine du Rhône à la faveur du changement climatique. Les biologistes s'inquiètent de leur impact sur les écosystèmes. 🌵
Reportage en Valais dans le @19h30RTS @RTSinfo pic.twitter.com/U3ol7xbC3l— Romain Boisset (@RomainBoisset) December 23, 2022
Snijeg je sve rjeđi na nižim nadmorskim visinama, čak i na Alpima. Prema Meteo Svisu, broj snežnih dana na nadmorskoj visini ispod 800 metara u Švajcarskoj se prepolovio od 1970. Nedavna studija pokazuje da snijeg pokriva Alpe za oko mjesec dana manje od istorijskih prosijeka i nazvao je ovu situaciju „bez presedana u posljednjih šest vijekova“.
Temperature u čitavom opsegu su rasle dvostruko brže od globalnog prosijeka, a prosječne temperature u Švajcarskoj su već 2,4 stepena Celzijusa više od proseka 1871 – 1900. „Ako pogledate izvještaje o klimatskim promenama“, kaže Baumgartner, „krive za Švajcarsku su skoro jednako strme kao i za Arktik.“
Devet vrsta se raširilo na sunčanim padinama okrenutim prema jugu ispod 700 metara nadmorske visine, gdje se takmiče sa endemskim i ponekad ugroženim vrstama. „Vale je jedno od žarišta biodiverziteta u Švajcarskoj“, kaže Triponez. „Imamo oko tri hiljade vrsta biljaka u Švajcarskoj, a oko 2.200 je u Valeu.“
On kaže da su vlasti zabrinute zbog širenja kaktusa u prirodne rezervate i zaštićena područja. „Kada imate ove kaktuse, ništa drugo ne raste“, naglašava Triponez. „Oni pokrivaju tlo i sprečavaju druge biljke da rastu.“
Baumgartner kaže da samo četiri od devet vrsta Opuncija u Valeu predstavljaju pretnju lokalnim ekosistemima, posebno u oblastima sa kiselim ili neutralnim zemljištem, koje čine jednu trećinu padina doline okrenutih prema jugu.
