Ovako je izgledala najstarija srpska zastava
22.07.2020. | 22:31Srpska trobojka neodvojivi je dio identiteta srpskog naroda i uz, male promjene, postoji već vijekovima. Međutim, mali broj ljudi zna da prva zastava za koju sigurno znamo da su je koristili srpski vladari uopšte nije imala tri boje.
Za dinastiju Nemanjić vezuju se počeci stvaranja srpske države u mnogim sferama. Zato i ne čudi da je i najstariji zabilježeni pomen zastave Srbije u vezi sa ovom srednjovijekovnom porodicom.
Naime, sin kralja Vladislava, župan Desa, 1281. godine poslao je delegate iz Kotora u Dubrovnik da vrate stvari iz očeve blagajne koja se tamo nalazila, a u spisak je uključena, između ostalih stvari, i “zastava crvene i plave boje” (“(“vexillum unum de zendato rubeo et blavo” – “zastava od platna crvenog i plavog”).
Zendato je čenda, vrsta laganog, svilenkastog platna.
Pošto je kralj Vladislav vladao od 1233. do 1243. a umro poslije 1264. može se zaključiti da je zastava ovog izgleda starija od ovog opisa.
Danas je nepoznato kako su ove boje bile raspoređene. Zastava koja se viđa u obilježavanju srednjovekovnih događaja u Srbiji je horizontalna dvobojka.
Najstariji poznati crtež neke zastave Srbije je na mapi iz 1339. godine koju je napravio Anđelino Dulcert. Zastava je predstavljala carstvo Cara Dušana i bila crveni dvoglavi orao na žutom, piše Istorijski zabavnik.
Tek je Sretenjski ustav iz 1835. opisao srpsku zastavu kao trobojku i to u redoslijedu boja – otvoreno crvena, bijela i čelikasto-ugasita.
Raspored boja je, dakle, sljedeći: “crvna – bela – plava boja” . Što se tiče grba na zastavi, on je u 4. članu Sretenjskog ustava opisan kao krst na crvenom polju, među čijim kracima se nalazi po jedno ognjilo okrenuto ka krstu. Čitav grb opasan je zelenim vijencem – s desne strane je vijenac od hrastovog lista, a s lijeve od maslinovog.
Zastava je kritikovana kao previše slična francuskoj revolucionarnoj zastavi, te je Miloš Obrenović, kada je Sretenjski ustav pao, zahtijevao od Visoke porte izradu novog, u kome će se naći i član o zastavi i grbu.
Kako istoričar Radoš Ljušić u knjizi ”Kneževina Srbija (1830-1839)” piše, sultan Mahmud II nije odobrio ovu zastavu, već je u decembru 1835. godine knezu Milošu i podunavskim vezirima, pašama, ajanima, vojvodama, kadijama i nadzornicima skela uputio ferman o tome da srpski narod ima pravo da razvija trobojku na trgovačkim lađama.
Uz to, svima je poslao i primjerak te srpske pomorske zastave: tkaninu na kojoj se, prvi put tim redosljedom, pojavljuju vodoravno raspoređene crvena, plava i bijela boja, a što je izgled srpske zastave koji je ostao do danas.
