Ubjedljivo najstariji meteoritski krater na svijetu otkriven u Australiji
09.03.2025. | 19:10Naučnici u Australiji otkrili su najstariji krater od udara meteorita zahvaljujući savršeno očuvanim strukturama u stijenama nastalim od udara svemirskog tijela.
Skriven u zabačenim dijelovima Australije, krater je star 3,47 milijardi godina, navodi se u studiji objavljenoj u časopisu Nature Communications.
„Prije našeg otkrića, najstariji udarni krater bio je star 2,2 milijarde godine, tako da je ovo sada ubjedljivo najstariji poznati krater na Zemlji“, kaže koautor studije Tim Džonson, profesor na Univerzitetu Kartin u Australiji.
Krater je lociran u zapadnoaustralijskom regionu Pilbara. Džonson i njegove kolege su ga pronašle zahvaljujući kupastim stenama, karaterističnim po tome što se formiraju pod silinom udara meteorita.
Ekstremni pritisak izazvan udarom meteorita lomi stijene ispod na takav način da ostavlja velike dijelove stijene kupastog oblika, čiji su vrhovi upereni ka epicentru udara.
Kupe su „izuzetno dobro“ očuvane, a već je poznato da su stare više od tri milijarde godina.
Udar meteorita se najvjerovatnije osjetio širom planete i ostavio iza sebe krater prečnika više od 100 kilometara, mada je još posla potrebno obaviti da bi se tačno odredila njegova veličina.
Prema procjenama, meteorit se kretao brzinom od 36.000 kilometara na čas kada je udario u Zemlju.
„Otkrivajući ova udarna mjesta iz tog razdoblja planete može da objasni dosta toga o tome kako je život počeo na Zemlji, pošto udarni krateri stvaraju povoljnu sredinu za razvoj mikrobskog života“, kaže glavni autor studije Kris Kirkland, profesor na Univerzitetu Kartin.
Dokazi drevnih udara meteorita na Zemlji se rijetko pronalaze jer planeta konstatno „reciklira“ stijene sa površine zbog tektonskog pomeranja. Erozija i uticaj vremena takođe degradiraju stijene na površini, pa većina njih tokom dugačkih vremenskog perioda nestaje.
Uprkos tome, istraživači sumnjaju da je Zemlja regularno pogađana meteoritima u svojih prvih milijardu godina postojanja. To se zna na osnovu Meseca, koji nema tektonskog pomjeranja, a na njemu se mogu vidjeti brojni krateri, što ukazuje da su i planete pogađane redovno.
