Dio kućne apoteke: Svi posežemo za ovim lijekom, a može biti opasan

03.07.2024. | 21:35

Naučnici u Americi utvrdili su da jedan od najrasprostranjenijih i najčešće korišćenih lijekova širom svijeta, paracetamol, ima prilično bizaran neželjeni efekat.

Kako naučnici navode, upotreba paracetamola može da promijeni vašu percepciju rizika i tako vas potencijalno dovede u opasnost, jer, kako kažu, utiče na ponašanje ljudi.

Lijek, u Americi poznat kao acetaminofen, koristi se i kao analgetik (olakšanje bola) i antipiretik (umanjenje groznice), a upravo za ovim medikamentom najčešće posežemo kada imamo povišenu temperaturu.

Ako se pridržavate prave doze, rijetko izaziva nuspojave, ali su naučnici sada došli do saznanja da su oni koji ga uzimaju skloniji riziku u odnosu na ljude koji su u eksperimentu uzimali placebo. Na šta naučnici konkretno misle?

Naime, uzimanje paracetamola utiče na različite psihološke procese, što znači da uzrokuje manje empatije, manje reakcije usljed povrijeđenih osjećanja i otupljujuće kognitivne funkcije.

– Izgleda da paracetamol djeluje tako da ljudi osjećaju manje negativnih emocija kada razmišljaju o preduzimanju rizičnih aktivnosti – jednostavno se ne osjećaju toliko uplašeno – rekao je neuronaučnik Baldvin Vej, koautor ove studije.

Studija je pokazala da paracetamol ima određene efekte na psihu, odnosno da smanjuje pozitivne i negativne emocije, uključujući i povrijeđena osjećanja, uznemirenost zbog patnje druge osobe, pa čak i sopstvenu radost.

U jednoj studiji 189 učesnika dobilo je ili 1.000 mg paracetamola – preporučenu dozu za liječenje glavobolje – ili placebo lijek. Nakon što su sačekali da pilula deluje, autori studije zatražili su od ispitanika da na skali od 1 do 7 ocijene koliko su neke akcije rizične po njihovom mišljenju.

Oni koji su bili pod uticajem paracetamola davali su niže ocjene u odnosu na grupu koja je dobila placebo, pritom ocjenjujući aktivnosti poput skakanja padobranom, promjenu karijere u tridesetim, samostalno šetanje noću u nebezbijednom kraju.

Inače, istraživači sa Univerziteta u Sidneju u aprilu 2021. sproveli su studiju koja je utvrdila da paracetamol daje najslabiji efekat kada se uzima za akutni bol u leđima.

– Iako je upotreba paracetamola široko rasprostranjena, njegova efikasnost u ublažavanju bola utvrđena je za samo nekoliko stanja, a njegova stvarna korist je često skromna. Dokazi visokog ili umjerenog kvaliteta da je paracetamol bolji od placeba za ublažavanje bola bili su dostupni za samo 4 od 44 ispitana stanja koja prouzrokuju bol – istakli su australijski stručnjaci.

Maksimalna doza koju odrasli mogu da uzmu za 24 sata je osam tableta od 500 miligrama lijeka. Ljekari kažu da uvijek treba napraviti najmanje četiri sata između svake doze tableta. Uobičajena doza za odrasle je jedna ili dve tablete od 500 miligrama do četiri puta u toku 24 sata.

Paracetamol je siguran za uzimanje tokom dužeg vremenskog perioda, sve dok ne uzimate više od preporučene doze. Ukoliko uzmete više lijeka nego što je dozvoljeno, možete izazvati ozbiljne neželjene efekte.

Nikada ne padajte u iskušenje da povećate dozu ili da uzmete dvostruku dozu ako su bolovi preterano izraženi.

Ljekari upozoravaju da je lijek paracetamol najčešći lijek s kojim dolazi do predoziranja, tvrde u istraživanju Univerziteta Ohajo.

Tada može da dođe do otkazivanja jetre, čak iako upotrebljavate lijekove za zaštitu jetre. Mala količina toksičnog jedinjenja se formira u jetri kada popijemo lijek paracetamol. U slučaju predoziranja dolazi do nagomilavanja toksičnog jedinjenja.

Pošto je jetra oštećena toksinima, simptomi koji se razvijaju uključuju bolove u rebrima, žutilo kože i beonjača. Dolazi do ubrzanog disanja, konfuzije, dezorijentacije i smanjenje uriniranja.