Novi lijek za liječenje agresivnih tumora budi nadu FOTO

09.11.2024. | 20:01

Tumori bi mogli biti smanjeni djelovanjem novog lijeka na genetski materijal, koji pokreće njihov rast.

Naučnici su dali novu nadu u liječenju nekih od najagresivnijih slučajeva raka ciljanjem fragmenta odmetnute DNK, koji pomažu tumorima da napreduju i postanu otporni na hemoterapiju.

Ove vijesti dolaze iz američko-britanske studije, koja je otkrila da mnogi karcinomi koji se teško liječe sadrže strukture malignog genetskog materijala koji su bili ključni da tumori prežive i izdrže liječenje, a prenosi Gardijan.

Study raises hopes of treating aggressive cancers by zapping rogue DNA – https://t.co/f6gzf1zcqx pic.twitter.com/4bYsDXM6jp

— bioethics.com (@bioethicsdotcom) November 7, 2024

Testovi na 39 različitih tipova tumora od skoro 15.000 pacijenata u Velikoj Britaniji otkrili su da više od jednog od šest karcinoma ima ekstrahromozomsku DNK ili ecDNK – “petlje” genetskog koda, koje otežavaju liječenje tumora.

Analiza je bacila svjetlo na to kako ecDNK pokreće rast i rezistenciju raka i navela je istraživače da identifikuju novi lijek, već u ranoj fazi kliničkih ispitivanja, koji ima potencijal da selektivno uništi zahvaćene ćelije i spriječi tumore da brzo razuviju otpor.

“To je važno otkriće jer utiče na mnoge ljude širom sveta”, rekao je profesor patologije na Univerzitetu Stanford Pol Mišel.

“Ovo su pacijenti koji zaista pate jer ne reaguju na naše trenutne terapije i njihovi tumori su tako agresivni”.

Većina gena u ljudskim ćelijama nosi 23 para hromozoma koji se nalaze unutar ćelijskog jezgra. Ali ponekad fragmenti odvajaju hromozome i formiraju krugove ekDNK koji se nalaze odvojeno od hromozoma. Do nedavno, ecDNK se smatrala retkim i nevažnim poremećajem u razvoju raka.

U tri rada objavljena u časopisu Nature, istraživači detaljno opisuju poreklo i implikacije ecDNK.

Otkrili su da 17,1 odsto proučavanih tumora sadrži ecDNK, pri čemu je lažni, odnosno odmetnuti genetski materijal češći u određenim oblicima raka dojke, mozga i pluća.

Fragmenti ecDNK nose gene koji pokreću rak i druge gene koji potiskuju imuni sistem. Prvi podstiču rast tumora, dok drugi mogu pomoći tumorima da izbegnu prirodnu odbranu tela i da se odupru savremenim imunoterapijama, koje imaju za cilj da usmjere moć imunog sistema na ćelije raka.

Brza i haotična replikacija ecDNK takođe pokreće tumore, otkrili su istraživači.

Kada se ćelija raka podijeli, svaka tako dobijena ćelija nasleđuje isti broj hromozoma. Ali, ako početna ćelija sadrži više ecDNK, one se mogu preneti neravnomerno, pri čemu jedna od ćelija formiranih deobom nasljeđuje više od ostalih. Ovo povećava genetsku raznolikost tumora, povećavajući njegovu otpornost na lekove protiv raka.

Studija sugeriše da lekovi koji se nazivaju inhibitori CHK1 mogu selektivno uništiti ćelije tumora koje sadrže ecDNK. U eksperimentima na malom broju miševa, inhibitor CHK1 koji je razvio Boundless Bio, start-up čiji je suosnivač Mišel, pomogao je u smanjenju tumora i sprečavanju rezistencije kada se daje zajedno sa tradicionalnim lijekom protiv raka.

“Ovo nije samo otkriće o tome šta može učiniti rak tako lošim, to zapravo ukazuje na put ka novom setu terapija”, rekao je Mišel.

“Postoji put napred za razvoj novih tretmana jer je ova vrsta DNK drugačija i stvara ranjivosti koje su različite”, dodao je on.

Direktor “Cancer Grand Challenges”, David Skot, rekao je da mnogi od najagresivnijih karcinoma zavise od ecDNK .

“Kako ovi karcinomi napreduju, ecDNK podstiče njihovu otpornost na lečenje, ostavljajući pacijentima malo opcija. Ciljanjem ecDNK, mogli bismo da presečemo životnu liniju ovih nemilosrdnih tumora, pretvarajući užasnu prognozu u izlečivu”.

Istim povodom oglasio se i zamenik kliničkog direktora na Institutu Frensis Krik u Londonu i autor jedne od sličnih studija Čarls Svanton.

“Ovaj rad pokazuje važnost ovih kružnih DNK elemenata u raku i njihovu novu ulogu u pokretanju sposobnosti raka ćelije i podržavaju njihovu sposobnost da izbegnu imunološki sistem. Nadamo se da će rad detaljno opisan u ova tri dokumenta pomoći da se otvori put novim pristupima za ograničavanje njihovog porekla i uticaja, kako bi se na kraju poboljšala osjetljivost na lekove protiv raka i ishode za pacijente”.