Prekomjerno znojenje utiče i na mentalno zdravlje – kako da se izborite s tim?
17.07.2023. | 22:22Nezavisno od toga koje je godišnje doba, normalno je da se znojimo. Ali kako znati kada to postaje problem?
Znojenje je prirodan fiziološki proces povezan s radom znojnih žlijezda, mehanizma kojim naše tijelo reguliše sopstvenu temperaturu (ispušta toplotu), pa ne čudi da je pojačano onda kada smo izloženi visokim temperaturama, piše CentarZdravlja.
Ovom procesu doprinose i drugi faktori poput pojačane fizičke aktivnosti, emocionalno stresnih situacija, prisutnosti infekcije u tijelu, konzumiranja začinjene hrane, gojaznosti ili trudnoće.
Normalno je i to da se ne znojimo svi jednako, međutim, neki ljudi znoje se u mjeri u kojoj im to predstavlja veliki fizički i psihički teret. Tako prekomjerno znojenje koje se javlja bez jasno vidljivog razloga upućuje na stanje pod nazivom hiperhidroza.
Šta je pretjerano ili prekomerno znojenje – hiperhidroza?
Hiperhidroza je stanje uslijed kojeg se tijelo znoji više nego što je potrebno. Šta se tačno smatra preteranim ili prekomjernim znojenjem teško je definisati jer ne postoji egzaktna mera koja bi upućivala na to koliko znoja je „normalno“.
O hiperhidrozi uglavnom se govori onda kada osobe osjećaju da im znojenje narušava kvalitet života, odnosno otežava svakodnevne aktivnosti, jer im obilata pojava znoja na različitim dijelovima tijela ili mrlje od znoja na odjeći postaju značajan izvor stresa.
Većina osoba koje pate od prekomjernog znojenja ima takozvanu primarnu, lokalizovanu hiperhidrozu. Ona je često nasljedna i obično se javlja nakon puberteta i traje cijeli život, no sa starenjem problem može da se ublaži.
U većini slučajeva, znoj se javlja u području pazuha, ruku (dlanova), stopala i glave, a može se javiti i u području genitalija ili donjeg dijela leđa. Prekomerno znojenje je prisutno tokom dana, a noću prestaje.
Dok kod primarne hiperhidroze nema vidljivog uzroka prekomjernog znojenja, sekundarna hiperhidroza javlja se kao posljedica određenog stanja ili zdravstvenog problema.
Sekundarna hiperhidroza može biti nuspojava gojaznosti, trudnoće, menopauze, uzimanja nekih vrsta lijekova ili prisustva bolesti, na primjer, dijabetesa. Najčešće se javlja u odraslom dobu, a osobe sa sekundarnom hiperhidrozom obično se znoje po cijelom tijelu te znojenje može biti prisutno i tokom noći.
Koje su posljedice prekomjernog znojenja?
Prekomjerno znojenje može se negativno odraziti na mentalno zdravlje pojedinca, izazvati nelagodu, tjeskobu, pa čak i dovesti do depresije. Svakodnevne radnje postaju otežane, na primjer, vlažni dlanovi mogu predstavljati izvor stresa u situacijama kada je uobičajeno rukovanje, a mogu da otežaju i vožnju, odnosno upravljanje volanom.
Iako hiperhidroza sama po sebi nije opasna za fizičko zdravlje, prekomjerno znojenje s vremenom može da dovede do većeg rizika od razvoja infekcija, kao i do promena na koži, poput pucanja i guljenja kože u području stopala.
U svakom slučaju, osobe koje imaju problema s prekomernim znojenjem trebalo bi da se obrate ljekaru, ponajviše zbog toga što sekundarna hiperhidroza može da ukaže na neki drugi, ozbiljniji problem.
Kako da se borite protiv hiperhidroze?
Osobe koje pate od prekomjernog znojenja primjetiće da im u regulaciji znojenja ne pomažu uobičajeni dezodoransi.
Sekundarna hiperhidroza leči se lečenjem zdravstvenog stanja koji ju je izazvao, dok se primarna hiperhidroza ne može izlečiti – moguće je samo simptomatsko lečenje pomoću nekoliko sredstava i metoda.
Antiperspiranti
Antiperspiranti najčešće sadrže aluminijum hlorid, a deluju tako da zatvaraju pore znojnih žlijezda kako bi tijelo prestalo da proizvodi znoj. Obično se nanose pre spavanja, a ispiraju ujutro.
Jontoforeza
Jontoforeza je metod kod koje se lijek unosi u tijelo pomoću galvanske struje. Tretman traje do pola sata, nije bolan iako može da izazove iritaciju kože, a smanjenje količine znoja uočljivo je nakon nekoliko tretmana koji se sprovode u periodu od jedne ili dvije nedjelje.
Potrebno ga je ponavljati barem jednom svake četiri nedjelje.
Botulinski toksin
Botulinski toksin tip A deluje tako da privremeno blokira protok hemijskih nervnih signala koji djeluju na stimulaciju znojnih žlijezda.
Kod ovog tretmana daje se 15 do 20 injekcija u zahvaćeno područje – pazuh, dlanove, lice i stopala. Postupak traje do 45 minuta, a treba ga ponavljati svakih nekoliko mjeseci.
Hirurški tretman
U vrlo teškim slučajevima može se dogoditi da je hirurški zahvat jedina efikasan metod za elimisanje prekomjernog znojenja.
Kod takvog tretmana prekidaju se niti određenih nerava koji opskrbljuju zahvaćene dijelove kože.
Ostale metode, iako retke, uključuju odstranjivanja znojnih žlijezda s kože pazuha zračenjem, laserom ili hirurškim struganjem znojnih žlijezda.
