Vaš biološki sat može biti krivac za višak kilograma: Kada jedete je bitnije nego šta jedete
22.02.2025. | 21:04Loša ishrana (prvenstveno preveliki kalorijski unos) i manjak fizičke aktivnosti se uvijek navode kao glavni uzroci povećane tjelesne težine i gojaznosti, ali postoji još jedan razlog o kome se ne priča dovoljno, a koji može biti važan faktor koji dovodi do viška kilograma.
Ispostavlja se da čovjekov biološki sat (cirkadijalni ritam) može da, osim rasporeda spavanja, kontroliše i glad i sitost.
Cirkadijalni ritmovi imaju važan uticaj na mnoge aspekte čovekovog zdravlja – može upravljati snom, ali i radom metabolizma. Naš cirkadijalni sistem predstavlja mrežu bezbrojnih “satova” koji se nalaze u skoro svakom dijelu našeg tela. Ovi satovi nam pomažu da se prilagodimo promjenljivim zahtjevima dana i noći, prvenstveno kada je u pitanju san. Međutim, ovaj sistem varira od osobe do osobe zbog više faktora poput genetike i uticaja okoline.
Sada je otkriveno da ovi ritmovi mogu diktirati da li ćemo imati višak kilograma, prema novom istraživanju u kome je dokazano da nije samo važno šta jedemo, već i kada jedemo.
Tinejdžeri sa prekomjernom težinom ili gojaznošću koji su učestvovali u eksperimentu su veći dio svog dnevnog kalorisjkog unosa konzumirali u drugom dijelu dana u poređenju sa onima sa zdravom težinom. Nalazi ističu biološke uticaje kod obrazaca ishrane i sugerišu da bi promjena izloženosti svjetlosti i vremena obroka u toku dana mogla pomoći u upravljanju težinom.
Kako unutrašnji sat diktira vrijeme obroka
Stručnjaci su se fokusirali na adolescente jer su oni grupa koja je posebno podložna razvoju dugotrajnih zdravstvenih problema na osnovu ishrane. Studija koja je objavljena u časopisu Proceedings of the National Academy of Sciences. je sprovedena u kontrolisanom okruženju, bez spoljnih vremenskih znakova, kako bi se osiguralo da rezultati odražavaju samo uticaj cirkadijalnog ritma na ishranu.
U istraživanju je učestvovala grupa od 51 volontera, uzrasta od 12 do 18 godina, a bili su podijeljeni u tri grupe na osnovu indeksa telesne mase. Eksperiment je osmišljen da održi ciklus spavanja i buđenja od 28 sati (nešto duže od uobičajenog dana od 24 sata).
Tinejdžeri su živjeli u istom prostoru 11 dana i 10 noći, pod pažljivo podešenim osvjetljenjem. Imali su priliku da jedu koliko god su želeli šest puta dnevno, a istraživači su pažljivo pratili njihov unos hrane i broj kalorija. Zanimljivo je da su rezultati pokazali da su oni u grupama sa prekomjernom težinom ili gojaznošću jeli više svojih dnevnih kalorija popodne i rano uveče, u poređenju sa učesnicima koji su imali zdraviju kilažu.
Rezultati sugerišu da naš unutrašnji biološki sat u velikoj mjeri utiče na naše obrasce ishrane, tako da vrijeme u koje jedemo može potencijalno da utiče na to da li se gojimo. Ovakvi uvidi mogli bi biti nevjerovatno korisni u planiranju strategija za kontrolu težine za adolescente, pa tako i za odrasle.
Na primjer, gašenje svjetla kasno u toku dana i paljenje jakog svjetla ujutru, posebno tokom vježbanja, može pozitivno uticati na rad biološkog sata, što na kraju može promeniti vreme u koje konzumiramo obroke i razviti zdravije navike. Rezultati studije se takođe poklapaju sa mnoštvom studija koje su potvrdile da konzumiranje hrane kasno uveče dovodi do problema sa zdravljem i viškom kilograma, prenosi portal Neurosajens.
