Jedan od najvećih umova ikada: Danas godišnjica smrti Nikole Tesle

07.01.2025. | 13:07

Nikola Tesla, jedan od najčudesnijih umova koji ljudska istorija poznaje, čiji izumi su velikim dijelom preobrazili čovječanstvo, preminuo je na Božić prije 82 godine 1943.

Tesla je po zvaničnom nalazu umro od srčane tromboze, uveče u 22 časa i 30 minuta u apartmanu 3327, na 33. spratu hotela Njujorker.

Iza sebe ostavio 300 patenata
Genijalni vizionar, ćudljivi samotnjak, Tesla je svijetu podario ukupno oko 300 patenata, a bez pojedinih od njih savremena civilizacija je nezamisliva.

Iako je svojim izumima neizmerno zadužio čovječanstvo, ovaj svijet napustio je siromašan i usamljen, a doživljavan je i kao osobenjak kojem su omiljeno društvo postali golubovi.

Balokovića. Kako je njujorški gradonačelnik Fiorelo Henri La Guardia tada naglasio: “Ono što je stvorio veliko je i, kako vrijeme prolazi, postaće još veće”.

U periodu posle 1887. do 1890. godine prijavio je svoje najpoznatije patente iz oblasti polifaznih naizmeničnih struja, generatore i motore. Pronalaske je javnosti prikazivao najviše u Američkom institutu elektroinženjera.

U tom periodu Tesla objelodanjuje pronalaske obrtnog magnetnog polja, indukcioni motor, generator i transformator, fenomen elektromagnetne rezonance, niz izuma na kojima će se temeljiti potonji razvoj elektrotehnike.

Najveću podršku, poslije sukoba sa Edisonom, davala mu je Kompanija Vestinghaus, otkupivši prvih sedam Teslinih patenata iz oblasti polifaznih struja.

Otuda, od 1888, sa stručnjacima Vestinghausa u Pitsburgu radi na praktičnom ostvarenju svojih patenata. Tokom ovog perioda urađene su pripreme za realizaciju prve centrale na Nijagarinim vodopadima po Teslinom polifaznom sistemu.

Ona je u redovan rad puštena 15. novembra 1896. godine, kada snabdjeva električnom energijom grad Bafalo.

Potom se posvetio problematici visokih frekvencija, rendgenskim zracima, inovacijama koje će omogućiti radio sisteme, što će omogućiti razvoj radio-tehnike, bežične telegrafije, radara. Na čemu su tada paralelno radili i drugi inovatori.

Posthumno 1943. Vrhovni sud SAD vratio je Tesli pravo na patent 645.576, čime mu je priznato prvenstvo na patent radija, o čemu je postojao spor sa Markonijem.

Od 1899. uglavnom je istraživao u laboratorijama u Kolorado Springsu i potom u Vanderklifu.

Bio četvrto od petoro deceNikola Tesla rođen je jula 1856. u Smiljanu, u Lici, koja je tada bila Vojna granica u sklopu Austrijskog carstva, danas Hrvatska.

Bio je četvrto od petoro djece u porodici Milutina Tesle, sveštenika Srpske crkve, odnosno Karlovačke mitropolije, i Georgine, Đuke, koja je isto tako bila iz svešteničke kuće. Bila je kći prote Nikole Mandića i Sofije, rođene Budisavljević.

Otac Milutin pre bogoslovije u Plaškom, završio je austrijsku vojnu školu. Kao sveštenik, službovao je kod Gračaca, potom u Senju, gde se tegobno, sirotinjski, živelo pošto je tamošnja srpska zajednica odnosno parohija bila malobrojna. Docnije postaje sveštenik u Smiljanu nedaleko od Gospića, u središtu Like, gde je Nikola Tesla rođen, 28, juna, po julijanskom kalendaru koji koristi srpska crkva, odnosno 10. jula po gregorijanskom.

U roditeljskoj kući postojala je značajna biblioteka. Tesla se decenijama potom prisećao pojedinih knjiga, sasvim literarne sadržine, koje je čitao kao dete. Otac Milutin je takođe bio i saradnik, pa i dopisnik pojedinih beogradskih i novosadskih listova. Objavljivao je uglavnom pod pseudonimom, kao Rodoljub Pravičić.

Nikola Tesla školovao se, posle rodnog Smiljana, u Gospiću i Rakovcu. Studirao je zatim u Gracu, pa u Pragu. Nesumnjivo razočaran onim što mu je visoko školstvo tada nudilo, studije nije nikada priveo kraju.

Radio je u Mariboru, Budimpešti, potom u Parizu od 1882, zatim u Strazburu. Odatle se 1884. seli u Sjedinjene Američke Države.

I prethodno, u Parizu, radio je za kompaniju Tomasa Edisona, tada čuvenog inovatora i uspješnog preduzetnika. Izvijesno je imao nadu da će u okrilju Edisonove kompanije lakše realizovati brojne ideje, inovacije na kojima je radio.