Običaj na sahranama koji je veliki grijeh: Mnogi ga primenjuju, a crkva ga ne priznaje

10.12.2024. | 08:17

Dužnost hrišćanima nalaže da se u molitvama sjećaju svojih pokojnika, da se mole Bogu za pokoj njihovih duša, pale im svijeće, drže parastose i pomene, podižu im spomenike kao obilježja na grobovima i da njihove grobove drže u pristojnom i urednom stanju.

Sve ovo propisuje crkveni kanona. Čini se da nijedan narod nema tako nemaran odnos prema grobovima svojih srodnika kao Srbi. S jedne strane, taj nemar je apsolutno zapostavljanje grobnih mjesta, koje uključuje njihovo neobilježavanje i neodržavanje. S druge strane, u nekim krajevima Srbije ide se i u drugu krajnost. Na grobljima se podižu skupocjeni spomenici, kapele novokomponovane arhitekture, koje više liče na vikendice u kojima ima sve ono što ima i u domu – frižideri, televizori, kreveti… Riječ je o ružnom običaju koji se ustalio.

Nadgrobni spomenik treba da bude skroman sa hrišćanskim obilježjem u obliku krsta. Mnogo je važnije sjećati se svojih umrlih u molitvama, a činiti dobra djela za pokoj njihovih duša pomaganjem sirotinji, davanjem priloga crkvama, bolnicama, domovima za nezbrinutu djecu i drugim humanitarnim ustanovama. Što se tiče stava crkve, u vezi sa opelom i sahranom pokojnika, za crkvu je najvažnije žito, vino i sam čin opela. Opelo je molitva u kojoj se sveštenik moli za pokoj duše pokojnika i za oproštaj grehova njegovih koje je kao čovjek u životu učinio. Važni su i pomeni koji se vrše od kuće do groblja, jer je pomen, takođe molitva.

Međutim, u nekim krajevima Srbije, za pogreb su vezani brojni suvišni i štetni običaji, koji su često, čak i u suprotnosti sa učenjem crkve. Teško je u narodu menjati takve običaje, naročito one koji su vekovima prisutni, ali u novije vreme zavode se novi običaji, koji se lako mogu mijenjati. Jedan od takvih je i kupovina vijenaca za sahranu, zatim darivanje raznim darovima svih koji prisustvuju sahrani. I jedno i drugo iziskuju velike izdatke, a potpuno je suvišno. Mnogo bi bolje bilo da se novac za kupovinu venaca preda domaćinu ili toj kući, što bi dobro došlo u snošenju troškova sahrane.

Takođe se uobičajila velika i obilna priprema jela i pića za sahrane, pa se dešava da, kada se gosti najedu i napiju, sahrana se pretvori u gozbu, a učesnici u pijanom stanju počnu da se nedolično i neprikladno ponašaju. To je nedopustivi grijeh prema pokojniku i njegovoj rodbini. Za četrdesetodnevni parastos takođe su vezani brojni običaji, među kojima je klanje „dušnog brava“. To ne spada u crkvene i vjerske običaje. Poslije šest mjeseci ili jedne godine, takođe se mogu vršiti molitve, odnosno parastosi za umrle. Tada se, kao i za četrdeseti dan, priprema žito koje osvećuje sveštenik, izlazi se na groblje, pale se sveće i prekađuje grob. Parastosi se mogu održavati i češće, a gozbe ni u tim povodima nisu crkveni običaj.