Uticajna imena: Ovo je spisak viđenijih Srba koji su rođeni van granica Srbije

07.08.2024. | 09:10

Posljedice katastrofe zvane “Oluja” su i ovakvi tekstovi podsjećanja na brojne umne Srbe kojima je, metaforički rečeno, iščupano korijenje.

Najveći sportista kog su Srbi ikada imali, Novak Đoković, porijeklom je sa Kosova. Najveća želja kralja Aleksandra Ujedinitelja bila je da svi Srbi žive u istoj zemlji, koja se zvala Kraljevina, Srba, Hrvata i Slovenaca. Nešto kasnije, Josip Broz Tito i njegovi sljedbenici stvorili su Jugoslaviju, u kojoj su opet svi Srbi živjeli u istoj državi. Danas tu želju imaju svi jugonostalgičari, a među njima prečana poveliki broj, prenosi Srpskainfo.

Za prečana se u Srbiji smatra svako istog roda ko živi preko puta rijeke Save, Dunava ili Drine. U XIX vijeku, kad je nastao ovaj izraz, koristio se kao naziv za sve Srbe izvan tadašnje Kneževine Srbije, posebno na područjima koji su pripadali Habsburškoj monarhiji odnosno osmanskoj Bosni i Hercegovini. Prečani su tako živjeli u svim krajevima bivše SFRJ, a među tim Srbima bilo je mnoštvo velikana.

Moj prijatelj Milan Subotić me je podsjetio na nevjerovatne umne Srbe koji su se rodili van granica današnje Srbije, a spisak je impozantan. Tu je, prije svih, najveći srpski naučnik Nikola Tesla, rođen u Smiljanu u Lici. Urna sa njegovim pepelom nalazi se u njegovom muzeju u Beogradu. Milutin Milanković je bio sahranjen na Novom groblju, gdje i dalje postoji grobno mjesto sa njegovim imenom, ali je 1956. prenijet u rodni Dalj.

Patrijarh Pavle je rođen u Kućancima, današnja Hrvatska, sahranjen u manastiru Rakovica. Patrijarh Porfirije je rođen u Bečeju. Pisci i pjesnici Vladan Desnica, Milutin i Arsenije Dedić rođeni su u Zadru i Šibeniku. Dejan Medaković u Zagrebu. Glumci Rade Šerbedžija je rođen u Buniću, Hrvatska. Mira Furlan u Zagrebu, a Nebojša Glogovac u Trebinju. Roditelji Seke Sabljić su sa Banije.

Golman Vladimir Beara je rođen u Zelovu, Hrvatska, košarkaš Peđa Stojaković u hrvatskoj Požegi, Dražen Petrović u Šibeniku. Muzičari Đorđe Novković, Branimir Džoni Štulić, Vlado Kalember rođeni su u Sarajevu, Skoplju i Strumici, ali su živjeli u Zagrebu. Bajaga i Bogdan Diklić su iz Bjelovara. Fudbaler Siniša Mihajlović  iz Vukovara. Biznismeni Filip Cepter, Pera Matić rođeni su u Kozarskoj Dubici i Mariboru.

Na Novom groblju u Beogradu, u Aleji velikana, sahranjen je veliki broj prečana. Kapetan Stevan Binički je iz austrougarske prešao u srpsku vojsku, bio oženjen njemačkom groficom, koji nikad nije zaboravio svoje porijeklo. Malo je poznato da je ovaj Ličanin, rođen u Malom Mušaluku, bio otac čuvenog kompozitora Stanislava Biničkog, tvorca “Marša na Drinu”.

Malo dalje na Novom groblju sahranjen je čuveni dubrovački Srbin Matija Ban, književnik, diplomata i pedagog po kojem beogradsko naselje Banovo brdo nosi naziv. Simeon Roksandić, poznati vajar porijeklom iz Majskih poljana, takođe počiva na Novom groblju. On je autor čuvene skulpture „Dečak sa razbijenim krčagom“ na Čukur česmi.

U Aleji velikana počivaju i drugi slavni prečani. Josif Pančić, otac srpske botanike i prvi predsjednik Srpske kraljevske akademije, današnje SANU, rođen je u blizini Vinodola. Miloš Đurić, klasični filolog, helenista, profesor, filozof, prevodilac i član SANU, rođen je u Slavonskom Benkovcu. U blizini su i glumac Petar Kralj (Zagreb), slikar Stojan Aralica (Škare, Hrvatska), pisci Jovan Radulović (Polača, Hrvatska), Slobodan Selenić (Pakrac, Hrvatska), psihijatar i političar Jovana Rašković (Knin)…

Spomenik našeg najpoznatijeg avangardiste Ljubomira Micića (Jastrebarsko, Hrvatska) odmah iza Spomen-kosturnice Branilaca Beograda, obnovljen je prije nekoliko godina. Grobnica pisca Sime Matavulja (Šibenik) izdvaja se od ostalih, iako je on testamentom tražio skromni grob i sahranu bez govora.

Postoji još hiljade znamenitih prečana profesora, advokata, ekonomista, političara. Spisku bi trebalo dodati Vladimira Matijevića, osnivača “Privrednika”, Dragišu Brašovana, Sretu Stefanovića, Momu Kapora, Duška Trifunovića, Peru Zupca, preci Pece Popovića su iz Like.

Bilo bi dobro kada bi čitaoci u komentarima dodali one koje smo možda zaboravili.